آرتریت گردن که با عنوان اسپوندیلوز نیز شناخته می‌شود، نوعی بیماری تحلیل‌برنده در ناحیه‌ی ستون فقرات گردنی است. این بیماری به‌ویژه در افراد میانسال و سالمند شایع است و تقریباً ۸۵٪ افراد بالای ۶۰ سال به درجاتی از این عارضه مبتلا می‌شوند. فرایند تحلیل شامل کاهش تدریجی ضخامت دیسک‌ها، تشکیل زائده‌های استخوانی (استئوفیت‌ها) و تنگی فضای مفصلی می‌شود که می‌تواند باعث درد، کاهش انعطاف‌پذیری و علائم عصبی گردد. این بیماری به دلیل فرسایش تدریجی دیسک‌ها، مهره‌ها و سایر ساختارهای پشتیبانی‌کننده در گردن رخ می‌دهد. آرتریت گردن می‌تواند باعث درد، محدودیت حرکت و حتی عوارض عصبی شود که کیفیت زندگی فرد را به‌شدت تحت تاثیر قرار می‌دهد. این مقاله با هدف ارائه‌ی اطلاعات جامع در مورد این بیماری، علل، علائم، تشخیص و روش‌های درمان آن تهیه شده است.
علل آرتریت گردن یا اسپوندیلوز
این عارضه معمولاً با افزایش سن رخ می‌دهد، اما عوامل دیگری نیز می‌توانند در بروز آن نقش داشته باشند. در ادامه به بررسی دقیق‌تر علل این بیماری می‌پردازیم:
فرایند طبیعی پیری
فرسایش ناشی از افزایش سن یکی از اصلی‌ترین دلایل اسپوندیلوز گردن است. با گذشت زمان، دیسک‌های بین‌مهره‌ای آب و خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند، که این امر باعث کاهش فاصله بین مهره‌ها و افزایش فشار روی آن‌ها می‌شود.
عوامل ژنتیکی
وراثت می‌تواند نقش مهمی در ایجاد این بیماری داشته باشد. اگر در خانواده‌ی شما سابقه‌ی آرتروز یا اسپوندیلوز وجود داشته باشد، احتمال ابتلا به این بیماری در شما بیشتر است.
سبک زندگی نامناسب
فعالیت‌های شغلی یا روزمره که شامل حرکات مکرر یا فشار زیاد روی گردن است، می‌تواند فرسایش زودهنگام ستون فقرات گردنی را تسریع کند. برای مثال، افرادی که به‌طور مداوم از رایانه استفاده می‌کنند و سر خود را برای مدت طولانی در یک حالت نگه می‌دارند، یا کسانی که در مشاغلی مانند رانندگی، آرایشگری، یا کارهای فیزیکی سنگین فعالیت دارند، در معرض خطر بیشتری هستند. همچنین، ورزشکارانی که در ورزش‌هایی مانند وزنه‌برداری یا ژیمناستیک شرکت می‌کنند، به دلیل فشار مکرر بر گردن ممکن است به این عارضه مبتلا شوند. همچنین، کم‌تحرکی و ضعف عضلات نگهدارنده‌ی گردن نیز از دیگر عوامل مهم هستند.
آسیب‌های قبلی
ضربه یا آسیب‌های قبلی به گردن می‌توانند احتمال تحلیل‌رفتن زودهنگام ساختارهای گردنی را افزایش دهند و به اسپوندیلوز منجر شوند.
بیماری‌های التهابی و عفونی
برخی از بیماری‌های التهابی مانند آرتریت روماتوئید یا عفونت‌های باکتریایی می‌توانند در تخریب تدریجی مهره‌ها و مفاصل گردنی نقش داشته باشند.
علائم آرتریت گردن
بسیاری از افراد مبتلا به آرتریت گردن هیچ علامت قابل توجهی ندارند. با این حال، هنگامی که علائم ظاهر می‌شوند، می‌توانند از خفیف تا شدید متغیر باشند. در اینجا به برخی از شایع‌ترین علائم آرتریت گردن اشاره می‌کنیم:
درد گردن
شایع‌ترین علامت اسپوندیلوز گردن، درد در ناحیه‌ی گردن است که ممکن است به شانه‌ها، بازوها و حتی پشت سر انتشار یابد.
کاهش دامنه حرکتی
بیماران ممکن است محدودیت‌هایی در حرکت گردن خود احساس کنند، به ویژه هنگام چرخاندن یا خم کردن گردن.
سفتی و خشکی
سفتی عضلات و مفاصل گردنی به ویژه در صبح یا پس از استراحت طولانی مدت شایع است.
علائم عصبی
در صورتی که اعصاب گردنی تحت فشار قرار گیرند، ممکن است علائمی مانند بی‌حسی، گزگز یا ضعف در اندام‌های فوقانی رخ دهد.
سردرد
برخی از افراد مبتلا به آرتریت گردن ممکن است سردردهایی را تجربه کنند که اغلب از ناحیه‌ی پشت سر شروع می‌شوند.
کاهش تعادل
در موارد پیشرفته، فشار روی نخاع ممکن است باعث مشکلاتی در تعادل و هماهنگی حرکتی شود.
نحوه تشخیص آرتریت گردن
تشخیص آرتریت گردن معمولاً شامل ترکیبی از بررسی شرح حال بیمار، معاینه فیزیکی و انجام تست‌های تصویربرداری و در صورت لزوم تست‌های دیگر است. در ادامه به مراحل تشخیص این عارضه می‌پردازیم:
تاریخچه پزشکی
پزشک معمولاً با بررسی سابقه‌ی پزشکی بیمار، اطلاعاتی درباره‌ی علائم، شدت و مدت زمان آن‌ها جمع‌آوری می‌کند.
معاینه فیزیکی
معاینه شامل بررسی دامنه‌ی حرکت گردن، ارزیابی قدرت عضلات و بررسی وجود علائم عصبی مانند بی‌حسی یا ضعف است.
تصویربرداری پزشکی
- رادیوگرافی: تصویربرداری ساده از گردن می‌تواند تغییرات استخوانی مانند کاهش فضای دیسک‌ها یا ایجاد زائده‌های استخوانی را نشان دهد.
- MRI: برای ارزیابی دقیق‌تر از دیسک‌ها، اعصاب و نخاع، MRI مورد استفاده قرار می‌گیرد.
- CT Scan: در موارد خاص که اطلاعات بیشتری مورد نیاز است، سی‌تی اسکن انجام می‌شود.
الکترومیوگرافی (EMG)
این آزمایش برای ارزیابی عملکرد عصب‌ها و عضلات در صورت وجود علائم عصبی مانند ضعف یا گزگز استفاده می‌شود.
آزمایش خون
برای تشخیص بیماری‌های التهابی یا عفونی که ممکن است با اسپوندیلوز همراه باشند، آزمایش خون انجام می‌شود.
درمان آرتریت گردن
درمان آرتریت گردن (آرتروز گردن یا اسپوندیلوز گردنی) معمولاً بر کاهش درد، بهبود دامنه حرکتی گردن و جلوگیری از پیشرفت بیماری متمرکز است. از آنجا که آسیب مفصلی ناشی از آرتروز غیر قابل برگشت است، درمان‌ها بیشتر به مدیریت علائم می‌پردازند. روش‌های مختلفی برای درمان آرتریت گردن وجود دارد که در ادامه به آن‌ها اشاره می‌کنیم:
درمان‌های غیرجراحی
دارودرمانی
- مسکن‌ها: مانند استامینوفن یا داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAIDs) برای کاهش درد و التهاب.
- داروهای شل‌کننده عضلانی: برای کاهش اسپاسم عضلانی.
- داروهای استروئیدی: در موارد شدید برای کاهش التهاب استفاده می‌شود.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی نقش مهمی در بهبود حرکت و تقویت عضلات گردن دارد. تمرینات کششی، تقویتی و تکنیک‌های دستی از جمله روش‌های معمول هستند.
تغییر سبک زندگی
- بهبود وضعیت نشستن و خوابیدن.
- انجام تمرینات منظم گردن.
- اجتناب از حرکات ناگهانی یا فشار بیش از حد به گردن.
وسایل کمکی
استفاده از گردن‌بندهای طبی در دوره‌های کوتاه‌مدت برای کاهش فشار روی گردن مفید است.
درمان‌های جراحی
در موارد شدید که درمان‌های غیرجراحی موثر نیستند، گزینه‌های جراحی مورد بررسی قرار می‌گیرند:
- دی‌کمپرشن: برداشتن زائده‌های استخوانی که باعث فشار روی اعصاب یا نخاع شده‌اند.
- فیوز کردن مهره‌ها: تثبیت مهره‌ها برای جلوگیری از حرکت‌های مضر.
درمان‌های جایگزین و مکمل
- طب سوزنی: برای کاهش درد و بهبود عملکرد.
- ماساژ درمانی: برای کاهش تنش عضلانی.
- تمرینات یوگا و پیلاتس: برای افزایش انعطاف‌پذیری و تقویت عضلات.
پیشگیری از آرتریت گردن یا اسپوندیلوز
- حفظ وضعیت بدنی صحیح در هنگام کار و استراحت.
- انجام تمرینات منظم ورزشی.
- اجتناب از حرکات مکرر و فشار زیاد روی گردن.
- رعایت تغذیه‌ی مناسب برای حفظ سلامت استخوان‌ها و مفاصل.
نتیجه‌گیری
آرتریت گردن یا اسپوندیلوز یکی از مشکلات شایع و قابل پیشگیری در میان افراد است که با رعایت نکات سبک زندگی و درمان‌های مناسب می‌توان از پیشرفت آن جلوگیری کرد. تشخیص زودهنگام و درمان به‌موقع می‌تواند به‌طور قابل‌توجهی کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشد. اگرچه این بیماری معمولاً مرتبط با افزایش سن است، اما مدیریت صحیح می‌تواند از بروز عوارض جدی آن جلوگیری کند.
