استئوتومی از جمله جراحی‌هایی است که امروزه متخصصان ارتوپدی آن را انجام می‌دهند و تلاش می‌کنند تا به افراد در حرکت و کاهش دردهای زانوی خود کمک کنند. در این جراحی، جراحان یک یا چندین استخوانی که در زانو وجود دارد و منجر به ایجاد درد و ناتوانی در حرکت برای افراد شده است را می‌برد. جراحی استئوتومی دارای انواع مختلفی میباشد که جراح پس از معاینه بیمار تصمیم می‌گیرد که کدام یک از انواع جراحی استئوتومی را برای درمان بیمار انتخاب کرده و انجام دهد. به طور کلی اما می‌توانیم بگوییم که استئوتومی جراحی است که در آن قسمتی از استخوان زانو برای اصلاح کردن برخی از مشکلات حرکتی، رشدی و… برداشته شده و یا به صورت دقیقی تنظیم می‌شود. در ادامه‌ی این مقاله قصد داریم تا شما را بیشتر با جراحی استئوتومی آشنا کنیم و اطلاعاتی مفید و کاربردی در خصوص این شیوه از درمان زانو را در اختیار شما قرار بدهیم در صورتی که علاقه‌مند هستید با این شیوه از درمان بیماری‌های زانو مانند آرتروز زانو آشنا شوید، این مقاله مختص شما است.
استئوتومی چیست؟!
افرادی که از زانو درد و بیماری‌های زانو رنج می‌برند به دنبال راه و روش‌هایی هستند تا مشکل خود را برطرف کنند و میزان درد خود در این ناحیه را کاهش دهند. استئوتومی روشی جدید است که در آن جراح با توجه به نوع مشکل فرد در زانو اقدام به عمل بیمار می‌کند و قسمتی از استخوان وی را می‌برد یا کوتاه می‌کند و یا با استفاده از روش‌هایی شکل استخوان را تغییر می‌دهد. انجام جراحی استئوتومی کمک می‌کند تا میزان درد و فشاری که بیمار در ناحیه‌ی زانو احساس می‌کند، کاهش پیدا کند و بتواند بهتر حرکت کند و راه برود. معمولا این شیوه‌ی درمانی را جراحان و متخصصان ارتوپدی برای افرادی که به استئوآرتریت مبتلا هستند، توصیه می‌کنند. همچنین جوانانی که از مشکلات زانو رنج می‌برند اما قصد تعویض مفصل ران و زانوی خودشان را در این سن ندارند، می‌توانند با پزشک خود مشورت کنند و در صورت صلاحدید وی از روش درمانی استئوتومی استفاده کنند. با انجام استئوتومی در حقیقت می‌توان وزن بدن را از روی ناحیه‌ای از مفصل زانو که آسیب دیده و دارای غضروف کمی میباشد، برداشت و به ناحیه‌ی دیگری از مفصل که غضروف سالمی دارد، منتقل کرد.
برای درک بهتر شما از جراحی استئوتومی به این مورد مثال که برای شما بازگو می‌کنیم دقت کنید. جراحان برای بیماران مبتلا به استئوآرتریت با استفاده از روش درمانی استئوتومی، تلاش می‌کنند تا غضروف قسمت داخلی زانو را که دچار آسیب شده و در حال شکستگی میباشد را از طریق برش استخوان درشت نی از قسمت خارجی نجات دهند و از وارد شدن آسیب بیشتر به آن جلوگیری کنند. این برش کمک می‌کند تا وزن بدن که بیشتر بر قسمت داخلی مفصل زانو بوده است، برداشته شود و به صورت مساوی بر قسمت داخلی و خارجی مفصل زانو این وزن منتقل شود.
انواع استئوتومی
روش درمانی استئوتومی دارای انواع مختلفی میباشد که جراحان و متخصصان ارتوپدی با توجه به نوع آسیب دیدگی و همچنین میزان آسیب دیدگی یکی از انواع جراحی استئوتومی را برای بیمار مناسب می‌دانند و در صورت رعایت بیمار آن روش را برای درمان وی اجرا می‌کنند. در تمامی انواع روش‌های استئوتومی اختلال‌های حرکتی که فرد به خاطر وجود درد و آسیب در زانو به آن مبتلا است، درمان می‌شود.
در خصوص روش‌های مختلف جراحی استئوتومی طبق نظر برخی از متخصصان می‌توان گفت که استئوتومی دارای دو روش میباشد که در ادامه در خصوص دو روش جراحی استئوتومی با شما صحبت می‌کنیم.
- یکی از انواع این جراحی استئوتومی تیبیا است. قسمت هدف در این جراحی استخوان ساق پا زیر کلاهک زانو میباشد.
- جراحی استئوتومی عمرالبشیر نیز نوع دوم از این جراحی میباشد که قسمت هدف آن استخوان ران بالای کلاهک زانو میباشد.
انتخاب روش مناسب جهت جراحی طبق نظر پزشک و با توجه به حال بیمار صورت می‌گیرد و بیمار با اقدام به موقع جهت انجام استئوتومی می‌تواند مشکل خود را برطرف کند.
کاربرد جراحی استئوتومی
استئوتومی از جمله جراحی‌هایی است که علاوه بر زانو برای چانه، فک، لگن، انگشت پا، ستون فقرات و… انجام می‌شود و می‌تواند به اصلاح مشکلات موجود در این قسمت‌ها کمک قابل توجهی کند. این مورد باعث شده تا کاربردهای جراحی استئوتومی بسیار زیاد باشد که در زیر به چندین مورد آن اشاره می‌کنیم.
- افرادی که دارای مشکلاتی در قسمت‌های زانو، چانه و فک و… هستند اگر دارای بافت استخوانی متراکم و محکمی باشند، می‌توانند نتیجه‌ی بهتری را از انجام این عمل دریافت کنند و پزشکان انجام این عمل را به افرادی که دارای بافت استخوانی قوی هستند، توصیه می‌کنند. استخوان‌هایی با بافت استخوانی قوی و قدرتمند می‌توانند بهتر پس از عمل خود را درمان کنند و به جوش خوردن دو استخوان بریده شده به یکدیگر کمک کنند.
- کاربرد دیگر این عمل جراحی برای افراد مبتلا به آرتریت زانو یا مفصل میباشد. با انجام عمل استئوتومی مفصل زانو و ران در جای درست و صحیح خود قرار می‌گیرد و فشار وارده به این مفصل در اثر وزن بدن بر روی تمامی قسمت‌های مفصل زانو پخش شده و بیمار می تواند راحت‌تر به فعالیت بپردازد.
- کاربرد دیگر این جراحی برای افرادی است که کمتر از ۶۵ سال سن دارند. علت این مورد این است که پس از جراحی لازم است که فرد استراحت کند و دوره درمانی پس از جراحی خود را سپری کند تا استخوان‌ها در محل جراحی به یکدیگر جوش بخورند. هر چه فرد جوان‌تر بوده و بافت استخوانی محکم و قوی‌تری داشته باشد طول این دوره کوتاه‌تر و نتیجه‌ی عمل مطلوب‌تر خواهد بود. افرادی که کمتر از ۶۵ سال دارند ترمیم بافت استخوانی آن‌ها سریع‌تر انجام می‌شود و طول دوره نقاهت آن‌ها کمتر خواهد بود.
مراحل جراحی استئوتومی
زمانی که فرد از درد زانو و وجود مشکلاتی در این ناحیه و نواحی همچون فک و ستون فقرات و… به پزشک ارتوپد مراجعه می‌کند، پزشک بعد از بررسی حال وی و میزان وخامت آسیب موجود در ناحیه‌ای که دارای درد است، تصمیم به انجام استئوتومی برای شخص می‌گیرد. برای انجام استئوتومی لازم است که مراحلی به دقت و به ترتیب انجام بشود تا این جراحی به بهترین صورت ممکن برای فرد انجام شود و نتیجه‌ی مطلوبی را نیز به همراه داشته باشد. در ادامه مراحل جراحی استئوتومی را برای شما بیان می‌کنیم تا از مراحل انجام این عمل مطلع شوید.
معاینه کردن بیمار
اولین مرحله از مراحل این جراحی، معاینه شدن بیمار توسط پزشک ارتوپد میباشد. پزشکان ارتوپدی با توجه به اهمیت زیاد این مرحله، به دقت بیمار را از نظر وضعیت بدنی مورد بررسی قرار می‌دهند تا به درستی از مشکلات وی مطلع شوند. انجام این مرحله از مراحل جراحی استئوتومی ضروری است و دلیل آن این است که در این عمل نوع مشکل فرد و همچنین اطلاع از نوع بافت استخوانی آن اهمیت زیادی دارد.
انجام ازمایش‌های لازم و عکسبرداری
پزشک پس از معاینه بیمار ممکن است که از بیمار بخواهد یک سری از آزمایش‌ها و عکسبرداری‌ها را برای تشخیص دقیق‌تر بافت استخوانی و همچنین مطلع شدن از میزان وخامت مشکل انجام دهد. عکس‌های ام آر آی و سیتی اسکن با استفاده از اشعه ایکس از جمله کارهایی است که بیمار برای اطلاع پزشک از موارد مورد نیازش برای انجام جراحی باید انجام دهد. شما با انجام این ازمایش‌ها و عکسبرداری‌ها به دکتر ارتوپد خود کمک می‌کنید تا بتواند بافت استخوانی شما را به خوبی بررسی کند و سپس تصمیم به انجام این جراحی و یا عدم انجام آن بگیرد.
بستری شدن در بیمارستان یا کلینیک و انجام عمل
پس از بررسی عکس ها و آزمایشات شما و تصمیم قطعی پزشک برای انجام استئوتومی لازم است که شما در کلینیک یا بیمارستانی که پزشکتان معرفی کرده است، بستری شده و برای انجام این جراحی آماده شوید. پیش از شروع جراحی پزشک ارتوپد از شما درباره‌ی نحوه‌ی بیهوشی و عمل شما از شما سوالاتی را می‌پرسد تا از درخواست شما در این زمینه مطلع شود. دلیل دیگر پزشک برای پرسش از نحوه‌ی بیهوشی و انجام عمل این است که در عمل‌های زانو و لگن می‌توان هم به صورت کامل بیمار را بیهوش کرد و هم می‌توان از بی‌حسی نخاعی بهره گرفت و بدین صورت عمل را برای بیمار انجام داد.
بعد از این که پزشک از نحوه‌ی بی‌حسی یا بیهوشی شما مطلع شد، عمل جراحی شما را آغاز می‌کند. جراح و متخصص ارتوپد در این مرحله از انجام عمل استئوتومی با استفاده از چاقوی جراحی پوست را برش می‌دهد تا به استخوان دسترسی پیدا کند. پس از دسترسی به استخوان جراح قسمتی از استخوان را به شکل مثلثی برش می‌دهد و هدف او از انجام این کار تغییر جهت استخوان است. پس از انجام این برش بر روی استخوان لازم است که قسمت بریده شده توسط موادی همچون مواد موجود در مغز استخوان و… پر شود. این که برای پر کردن این قسمت از چه موادی استفاده شود بستگی به نظر پزشک شما دارد. بعد از انجام این مراحل از عمل استئوتومی پزشک از میله‌های نگهدارنده استفاده می‌کند. استفاده از میله‌های نگهدارنده کمک می‌کند تا استخوان توانایی و استحکام لازم جهت ترمیم خود و جوش خوردن خود را پیدا کند.
نقاهت بعد از عمل در بیمارستان یا کلینیک
پس از انجام عمل استئوتومی شما باید به مدت چند روز جهت گذراندن دوران نقاهت جراحی استئوتومی و همچنین مراقبت‌های لازم بعد از عمل در بیمارستان یا کلینیکی که جراحی خود را در آن انجام داده‌اید، بمانید. بستری شدن شما به مدت چند روز در کلینیک و بیمارستان به این دلیل است که استخوان‌های شما در وضعیت حساسی قرار دارند و ترخیص شما و بودنتان در خانه برای وضعیت استخوان‌های شما اصلا مناسب نیست و ممکن است که آسیبی به محل جراحی وارد شود و به جای بهبود شما وضعیت شما بدتر شود.
ترخیص از بیمارستان و کلینیک
آخرین مرحله از مراحل عمل استئوتومی ترخیص شدن از بیمارستان و کلینیک میباشد. پس از این که شما مدت زمانی را در بیمارستان و کلینیک سپری کردید و تقریبا وضعیت شما ثابت شد، پزشک با ترخیص شما از بیمارستان یا کلینیک موافقت می‌کند. البته پزشک شما پس از موافقت با ترخیص شما نکته‌های زیادی را به شما یادآوری می‌کند که دقت و توجه به این نکات و عملی کردن آن‌ها به شما کمک می‌کند تا زودتر بهبودی حاصل شود و شما به نتیجه‌ی مطلوبی دست پیدا کنید. این مراقبت‌ها به قدری مهم هستند که پزشک نتیجه‌ی عمل شما را وابسته به این مراقبت‌ها می‌داند و گوشزد می‌کند که با انجام مراقبت‌های لازم پس از جراحی استئوتومی می‌توانید به نتیجه‌ای عالی دست پیدا کنید.
چه کسانی نمی توانند جراحی استئوتومی انجام دهند؟
همانطور که انجام استئوتومی به برخی از افراد توصیه می‌شود، انجام آن برای برخی از افراد منع می‌شود. برای انجام عمل استئوتومی یک سری خط قرمز‌ها و موارد منع وجود دارد و در صورتی که پزشک ارتوپد هر یک از این موارد را در شخص مشاهده کند، استئوتومی را برای وی انجام نمی‌دهد و از روش‌های دیگر برای درمان او و برطرف کردن مشکلش استفاده می‌کند. در حقیقت مواردی که برای منع انجام این روش وجود دارد به این دلیل است که بدن فرد و استخوان‌های او توانایی لازم جهت بهبودی پس تز انجام عمل را ندارد. در ادامه افرادی که نمی‌توانند این جراحی را انجام بدهند را برای شما بیان می‌کنیم.
- افراد چاق: این جراحی برای افرادی که چاق هستند انجام نمی‌شود زیرا فشار زیادی بر روی استخوان‌ها و مفاصل آن‌ها وجود دارد و این فشار باعث می‌شود که بعد از عمل استخوان نتواند خود را بازیابی کرده و ترمیم کند.
- آرتریت‌های التهابی: افرادی که دچار آرتریت التهابی هستند نیز در لیست افرادی هستند که از انجام این عمل منع شده‌اند. علت این موضوع ایجاد التهاب در ناحیه‌ی جراحی شده و عدم توانایی استخوان در ترمیم و بازیابی خود میباشد.
- افراد مسن و پیر: استئوتومی برای افراد مسن و پیر انجام نمی‌شود و علت آن ناتوانی استخوان‌های افراد مسن در بازیابی و همچنین وجو پوکی استخوان در آن‌ها میباشد.
- افرادی با بافت استخوانی ضعیف: ضعیف بودن بافت استخوانی افراد نیز مانعی است که افراد را از انجام استئوتومی منع می‌کند. بافت استخوانی ضعیف باعث می‌شود که جوش زدن استخوان‌ها پس از عمل سخت باشد و میزان ریسک این عمل را بالا می‌برد و همین باعث شده تا جراحی استئوتومی برای افراد با بافت استخوانی ضعیف انجام نشود.
- داشتن مشکلات استخوانی در قسمت‌های مختلف بدن: اگر شخصی دارای مشکلات استخوانی متعدد و فراوان در قسمت‌های مختلف بدن خود باشد از انجام این عمل منع می‌شود.
عوارض عمل استئوتومی
هر عمل جراحی دارای عوارضی میباشد که این عوارض با توجه به شرایط و عواملی در برخی از افراد بیشتر و در برخی دیگر کمتر است. عمل استئوتومی نیز دارای عوارضی میباشد و به همین خاطر به شما توصیه می‌کنیم که این عمل را تحت نظر پزشکی متخصص و ماهر انجام دهید و انجام آن را به هر پزشکی نسپارید. یکی از بهترین مجموعه‌ها و کلینیک‌ها که دارای دکترها و جراحان ارتوپدی حاذقی میباشد، کلینیک فوق تخصصی ارتوپدی سعادت‌آباد میباشد که شما با خیالی آسوده می‌توانید عمل جراحی استئوتومی را به متخصصان این مجموعه بسپارید و از بابت نتیجه‌ی عمل آسوده خاطر باشید.
سپردن عمل استئوتومی به پزشکی کم تجربه، عدم انجام آزمایشات و عکسبرداری‌های لازم و بررسی‌های دقیق بیمار و… باعث می‌شود تا میزان عوارض این عمل برای بیمار زیاد باشد. اما به طور کلی می‌توانیم عدم ترمیم و بازیابی استخوان، خشک شدن مفاصل در ناحیه‌ی جراحی شده، آسیب دیدن عصب‌های اطراف محل جراحی و… را از جمله عوارض انجام عمل استئوتومی بدانیم. بیهوشی نیز عارضه‌ی دیگری است که ممکن است برای افرادی که تحت عمل استئوتومی قرار گرفته اند، رخ بدهد اما درصد رخ دادن این عارضه خیلی کم است و افراد کمی ممکن است دچار آن شوند.
البته نگران نباشید این عوارض دارای قابلیت پیشگیری هستند و شما با انتخاب یک پزشک ماهر و باتجربه در این زمینه می‌توانید تا حد زیادی این عوارض و آثار ناشی از عمل را کاهش دهید. عدم آمادگی شما برای انجام این عمل و بررسی نکردن درست آزمایشات و عکس‌ها و همچنین عدم تشخیص درست پزشک باعث می‌شود که شما گرفتار تمامی این عوارض شوید و به جای حاصل شدن بهبودی برای شما، شما گرفتار دردها و مشکلات بیشتری شوید.
دوره نقاهت بعد از جراحی استئوتومی
دوره‌ی نقاهت بعد از عمل استئوتومی در حقیقت همان مرحله بستری شدن در بیمارستان بعد از عمل جراحی میباشد. در این دوره فرد به دلیل تجربه‌ی دردهای شدید پس از عمل نیازمند دریافت مسکن‌ها و ارامبخش‌هایی میباشد که استفاده از آن‌ها در خانه چندان میسر نیست و به همین خاطر پزشکان پس از جراحی توصیه می‌کنند چند روز اول از دوره نقاهت خود را در بیمارستان یا کلینیک بمانند تا در صورتی که دچار دردهای شدید شدند، بتواند با تجویز مسکن و آرامبخشی موثر درد فرد را کاهش دهد و او را آرام کند. دردهای بعد از عمل استئوتومی قابل پیشگیری و یا اجتناب‌پذیرند و بیمار مجبور به تحمل این دردها میباشد تا این تایم بگذرد و دردهای او کاهش پیدا کند. پس از گذشت ۱ روز از دوره نقاهت شخص پزشک وضعیت بیمار پس از عمل را مورد بررسی قرار می‌دهد تا از نتیجه‌ی عمل مطمئن شود. همچنین پزشک برای این که درد شما کاهش پیدا کند از شما می‌خواهد تا استخوان عمل شده را به آرامی و به مدت چند ثانیه تکان داده و به حرکت در بیاورید. این کار تاثیر مثبتی بر روند درمان شما دارد و باعث تحریک استخوان و کمک به ترمیم و بازیابی آن می‌کند.
در صورتی که پزشک تشخیص دهد شما می‌توانید مرخص شوید، دوران نقاهت شمشا در خانه آغاز می‌شود. در این دوره دردهای موضعی ممکن است که شما را درگیر کند که با مصرف قرص مسکن می‌توانید درد را کاهش دهید. عرق کردن نیز موردی است که در دوران نقاهت آن را تجربه می‌کنید که اصلا نگران‌کننده نیست و موردی طبیعی میباشد. پس از گذشت یک هفته از عمل استئوتومی می‌توانید بخیه‌‌های خود را بکشید تا جای زخم به مرور خوب شود. انجام فیزیوتراپی کمک زیادی به بهبود شما پس از عمل می‌کند. دوره نقاهت معمولا ۶ ماه طول می‌کشد و پس از گذشت این ۶ ماه شما می‌توانید به راحتی حرکت کنید.
مراقبت‌های بعد از عمل استئوتومی
بعد از این که عمل استئوتومی شما به پایان رسید پزشک نکات و مراقبت‌های زیادی را برای شما بیان می‌کند که شما با عمل به این نکات و انجام مراقبت‌های لازم می‌توانید طول دوره نقاهت را کاهش دهید و سریع‌تر بهبود پیدا کنید. یکی از مراقبت‌هایی که تمامی جراحان ارتوپد آن را به شما بسیار توصیه کرده‌اند، این است که به مدت ۳ ماه اصلا کار نکنید و به خودتان فشار زیادی وارد نکنید. علت چنین توصیه‌ای این است که هر گونه فعالیتی باعث می‌شود تا فشار به محل جراحی وارد شود و وارد شدن چنین فشاری پس از عمل استئوتومی می‌تواند به جای داشتن نتیجه‌ای رعایت بخش و خوب حال شما را بدتر کند. همچنین شما باید از واکر برای راه رفتن کمک بگیرید و این نکته را در نظر بگیرید که در هر زمانی و حتی برای برداشتن یک قدم باید از واکر استفاده کنید. استفاده از واکر تا حدودی از وارد شدن فشار شدید به محل جراحی جلوگیری می‌کند و به بهبودی شما کمک قابل توجهی می‌کند. همچنین مدت زمانی که لازم است شما از واکر استفاده کنید، ۴ هفته میباشد.
مراقبت بعدی انجام فیزیوتراپی به صورت مرتب و مداوم میباشد. فیزیوتراپی در روند بهبودی و حرکت درست و صحیح شما تاثیر زیادی دارد و کمک می‌کند تا شما بتوانید بدون مشکلی به راحتی راه رفته و قدم بردارید. همچنین شما باید به صورت روزانه بخیه‌ها را تمیز کرده و شست و شو دهید و پس از شست و شو محل زخم‌ها را خشک کنید تا رطوبتی باقی نماند. قرار گیری بدن در راحت‌ترین حالت در زمان خواب کمک می‌کند تا فشار کمتری به محل جراحی وارد شود.
همچنین شما باید به صورت مرتب قرص‌های ویتامین، پروتئین و کلسیم را مصرف کنید تا روند بازسازی استخوان سریع‌تر شود.
کلام آخر
در این مقاله تلاش کردیم تا شما را با استئوتومی که یکی از روش‌های درمانی برای افراد مبتلا به زانو درد و… میباشد، آشنا کنیم و نکات مفیدی در خصوص عمل جراحی استئوتومی برای شما بیان کردیم. استئوتومی عملی سخت بوده که نیازمند بررسی دقیق بیمار و آزمایشات و عکس‌های وی پیش از عمل میباشد. پزشک با بررسی این موارد و توجه به یک سری نکات در خصوص انجام این عمل و یا عدم انجام آن تصمیم می گیرد.
شما برای انجام عمل استئوتومی لازم است که به کلینیک و یا بیمارستانی که پزشکتان در آن مشغول به کار است بستری شوید و مراحلی را به ترتیب پشت سر بگذارید. پس از انجام این عمل لازم است که شما دوره نقاهت خود را به طور کامل بگذرانید و مراقبت‌هایی که لازم است را نیز انجام دهید تا محل جراحی خوب شده و شما بتوانید مجدداً به درستی راه بروید و به فعالیت عادی خود پیش از عمل بپردازید.
عمل استئوتومی دارای عوارضی میباشد که بخشی از این عوارض تا حد زیادی به شیوه‌ی عمل شما و میزان مهارت پزشک در انجام این عمل بستگی دارد. به همین خاطر لازم است که پیش از انجام عمل در خصوص پزشکان ارتوپدی که این جراحی را انجام می‌دهند، تحقیق کنید تا بتوانید پزشکی ماهر و باتجربه در این زمینه پیدا کنید و عمل خود را به وی بسپارید. کلینیک فوق تخصصی ارتوپدی سعادت‌آباد یکی از مراکزی است که دارای پزشکان ماهر و حاذق میباشد و شما می‌توانید با انتخاب این مجموعه و یکی از پزشکان ارتوپد آن‌ها از خدمات بی‌نظیر آن‌ها بهره‌مند شده و با خیالی آسوده خود را جهت جراحی استئوتومی به دست پزشک بسپارید.
از این که نگاه پر از مهرتان را با ما همراه کردید، از شما بسیار سپاسگزاریم.
