بهترین روش‌های درمان دیسک کمر

دیسک کمر چیست؟

در ستون فقرات بدن درست بین مهره های کمری استخوان، صفحات یا بالشتک هایی از جنس غضروف وجود دارند که به آن ها دیسک می گویند. کمر انسان ها ۵ مهره دارد که استخوان مثلثی شکلی به نام استخوان خاجی در پایین آن ها قرار گرفته است. بنابراین می توانیم بگوییم که دیسک بین مهره ای در ناحیه کمر ۵ عدد می باشد. در واقع دیسک ها فشارهایی را که به ستون فقرات وارد شده است را جذب می کنند. همچنین حرکت بین مهره ها را بهبود می بخشد. بنابراین همه انسان ها دیسک کمر دارند.

بیماری دیسک کمر چیست؟

بیماری دیسک کمر به وضعیتی گفته می‌شود که در آن یکی از دیسک‌های بین مهره‌ای در ناحیه‌ی کمر دچار آسیب، بیرون‌زدگی یا پارگی می‌شود. بیماری دیسک کمر از رایج‌ترین معضلات ستون فقرات به شمار می‌رود و اغلب باعث بروز درد و کاهش دامنه‌ی حرکت در افراد می‌شود.

بیماری یا پارگی دیسک کمر بیشتر در چه سنی اتفاق می افتد؟

پارگی یا بیرون‌زدگی دیسک کمر معمولاً در سنین ۳۰ تا ۵۰ سالگی شایع است. در این بازه سنی، دیسک‌های بین مهره‌ای هنوز نرم و انعطاف‌پذیر هستند و همین انعطاف باعث می‌شود در برابر فشارهای ناگهانی یا بلند کردن اجسام سنگین آسیب‌پذیرتر شوند.

با این حال، این مشکل می‌تواند در سنین دیگر نیز رخ دهد:

• در سنین ۲۰ تا ۳۰ سال: بیشتر ناشی از آسیب‌های ورزشی، حرکات ناگهانی یا بلند کردن نادرست اجسام است. در این گروه سنی، دیسک‌ها هنوز مقاومت خوبی دارند، اما فشارهای شدید می‌توانند باعث پارگی یا بیرون‌زدگی شوند.
• در سنین بالای ۵۰ سال: دیسک‌ها به مرور زمان خشک‌تر و کم‌انعطاف‌تر می‌شوند. در این مرحله، مشکلات اغلب به شکل فرسایش دیسک یا تنگی کانال نخاعی ظاهر می‌شوند و پارگی حاد کمتر دیده می‌شود.

به طور کلی، شیوه زندگی، وزن بدن، وضعیت عضلات کمر و سبک کار روزمره نقش مهمی در افزایش یا کاهش ریسک ابتلا به پارگی دیسک دارند.

دیسک کمر چه کاری انجام می دهد؟

دیسک کمر نقش بالشتک و ضربه‌گیر بین مهره‌ها را دارد و به ستون فقرات امکان حرکت و انعطاف می‌دهد. به طور دقیق‌تر:

تشخیص دیسک کمر

تشخیص دیسک کمر معمولاً بر اساس ترکیبی از علائم بالینی و بررسی‌های تصویربرداری انجام می‌شود. روند کلی به این شکل است:

۱. معاینه بالینی

پزشک ابتدا با مصاحبه و معاینه فیزیکی شروع می‌کند:

• پرسش درباره محل، شدت و نوع درد
• بررسی انتشار درد به پاها یا گزگز
• تست قدرت عضلات، رفلکس‌ها و حس‌ها
• حرکت دادن ستون فقرات برای بررسی محدودیت حرکتی

این مراحل به پزشک کمک می‌کند تا مشخص کند آیا علائم با فشار روی عصب ناشی از دیسک مرتبط هستند یا خیر.

۲. تصویربرداری پزشکی

اگر معاینه بالینی کافی نباشد، پزشک از روش‌های تصویربرداری استفاده می‌کند:

• MRI (تصویربرداری تشدید مغناطیسی): دقیق‌ترین روش برای مشاهده دیسک، بیرون‌زدگی و فشار روی اعصاب.
• CT اسکن: گاهی برای بررسی دقیق استخوان‌ها و ساختار ستون فقرات استفاده می‌شود.
• X-ray: معمولاً برای مشاهده تغییرات استخوانی و فاصله بین مهره‌ها، اما دیسک نرم را نشان نمی‌دهد.

۳. تست‌های تکمیلی

در موارد خاص:

• نوار عصب (EMG/NCS): برای بررسی عملکرد اعصاب و تشخیص فشار عصبی.

دلایل و علائم پارگی دیسک کمر

دیسک کمر یکی از بیماری های ستون فقرات است که در کمر افراد ایجاد می شود. در کمر انسان ها، ساختار ژله ای شکلی هست که از پروتئین و آب ساخته می شود. معمولا انسان ها، کمر دردهای بسیار دردناک را نشانه دیسک کمر می دانند. به طوری که این درد مانع انجام فعالیت های روزانه می شود. دلایل پارکی دیسک کمر به شرح زیر است:

از بارزترین علائم پارگی دیسک وجود درد همیشگی در ناحیه کمر، اسپاسم شدید عضلانی، درد عمقی شدید در کمر و پاها، ضعف و بی حسی کمر، بی اختیاری مدفوع و ادرار است.

مطالعه مطالب بیشتر در مورد درمان سریع درد دیسک کمر 

به طور کلی می توانیم بگوییم که علائم دیسک کمر بسته به میزان بیرون زدگی به صورت درد ناگهانی ضعیف، متوسط و شدید بروز می کند. درد امکان دارد با نشستن طولانی مدت، عطسه و سرفه بیشتر شود. در مواقعی نیز ممکن است درد فقط در ساق پا باشد و در کمر احساس درد نکنید. هنگامی که درد در ساق پا اتفاق می افتد بیانگر وجود فتق دیسک بزرگتری نسبت به درد در ناحیه کمری است.

راه های درمان دیسک کمر

برای این که درمان دیسک کمر را به درستی انجام دهید. ابتدا باید روش های درمان دیسک کمر را به خوبی بشناسید و سپس اقدام به درمان دیسک خود نمایید. در واقع ۹ روش درمان برای دیسک کمر وجود دارد که به شرح زیر می باشد و به صورت مفصل توضیح داده خواهند شد:

ورزش کردن بهترین روش درمان دیسک کمر است. کسانی که دیسک کمر دارند، با هزینه کم، کمترین عوارض درمانی و درد، کمترین استرس در کوتاه ترین رمان، می توانند به زندگی عادی خود برگردند. روش های مختلفی برای درمان دیسک کمر وجود دارد. در زیر به چند مورد آن اشاره می کنیم.

پیاده روی

پیاده روی یکی از روش های تسکین درد و باعث تقویت عضلات ستون فقرات است. در صورت امکان روزی ۱ ساعت برای پیاده روی وقت بگذارید. البته باید بگوییم که پیاده روی را تا جایی ادامه دهید تا احساس درد نکنید.

استفاده از کمپرس سرد

یکی دیگر از راه های درمان دیسک کمر استفاده از کمپرس یخ است. همچنین استفاده از بسته های کمپرس یخ  در کاهش التهابات ناشی از بیرون زدگی دیسک تاثیر دارد.

استفاده از کمپرس گرم

پیشنهاد ما استفاده از کمپرس گرم برای کاهش گرفتگی عضلانی و درد کمر است. همچنین باعث کاهش درد و بهبود گردش خون می شود.

استفاده از دارو در درمان دیسک کمر

استفاده از دارو در درمان دیسک کمر داروهای مخصوصی برای دیسک کمر وجود دارد که معمولا داروهای ضد التهاب، شل کننده عضلانی و مسکن ها هستند. باید توجه داشته باشید که میزان دوز مصرفی باید تحت نظر متخصص ارتوپد باشد.

طب فیزیکی و استفاده از فیزیوتراپی

استفاده از دیسک کمر و فیزیو تراپی یک راه درمان پارگی دیسک کمر است. متخصصان طب فیزیکی پس از ین که درجه دیسک کمر را تشخیص می دهند. جلساتی برای فیزیو تراپی تعیین می کنند که تاثیر زیادی در روند بهبود دیسک کمر دارد.

لیزر درمانی

استفاده از امواج نوری و مادون قرمز، در درمان پارگی دیسک کمر تاثیر دارد. در واقع منبع نور باعث نفوذ نور در بدن می شود و موجب افزایش گردش خون در بدن و تسریع بهبود درد کمر می شود. در این نوع از درمان، لیزر در عمق نفوذ های گونگون بر اساس شدت درد و شرایط بیمار، به بافت های آسیب دیده ارسال می شوند و جریان خون را بهبود می بخشند و باعث تحریک بافت های آسیب دیده می شوند.

تزریقات استروئید اپیدورال

متخصصان ارتوپد بر اساس آزمایش ها و معاینات انجام شده و تصویر های گرفته شده از کمر، محل درد را تشخیص می دهند. در واقع فشار وارد شده به عصب ها موجب التهاب دیسک بیرون زده شده و بیمار دچار درد کمر می شود. تزریقات استروئید اپیدورال باعث کاهش درد کمر می شود.

اوزون تراپی

اوزون تراپی یکی از روش های پیشرفته منترل درد کمر در کشورهای اروپایی است. در این روش با تزریق گاز اوزون در بدن بیمار اکسیژن و انرژی آزاد می شود و موجب کنترل درد و درمان دیسک کمر می شود.

استفاده از کمربند طبی

متخصص ارتوپد ممکن است برای درد دیسک کمر و تقویت عضلات ستون فقرات، استفاده از کمربند طبی را پیشنهاد دهد.

درمان‌های جراحی دیسک کمر

در مواردی که درمان‌های غیرجراحی مؤثر نباشند یا علائم بیمار به‌شدت پیشرفت کند (مانند ضعف عضلانی یا بی‌اختیاری ادرار)، جراحی ضرورت پیدا می‌کند:

• دیسککتومی (Discectomy)
  • برداشتن بخشی از دیسک که به عصب فشار می‌آورد.
  • معمولاً از طریق جراحی باز یا میکروسکوپی انجام می‌شود.
• لامینکتومی (Laminectomy)
  • برداشتن بخشی از مهره (لامینا) برای کاهش فشار روی اعصاب.
• جراحی‌های میکروسکوپی یا آندوسکوپی
  • استفاده از تجهیزات پیشرفته برای دسترسی به دیسک آسیب‌دیده با برش کوچک‌تر.
  • این روش کم‌تهاجمی است و زمان بهبودی کمتری دارد.
• فیوژن مهره‌ها (Spinal Fusion)
  • اتصال دو مهره به یکدیگر برای کاهش حرکت و جلوگیری از فشار بیشتر روی دیسک.
• جایگزینی دیسک (Artificial Disc Replacement)
  • جایگزینی دیسک آسیب‌دیده با دیسک مصنوعی برای حفظ تحرک طبیعی ستون فقرات.

درمان دیسک کمر در خانه

تمرینات منظم ورزشی در خانه می تواند یکی از راه های درمان پارگی دیسک کمر می باشد و باعث تقویت عضلات کمر می شوند. در ادامه مطلب به چند مورد از این ورزش ها اشاره می کنیم.

تمرین عبادت

یکی از تمرینات مهمی که می توانید برای دیسک کمر انجام دهید تمرین عبادت می باشد که دامنه حرکتی ستون مهره های کمری و اندام های فوقانی و تحتانی را تحت تاثیر قرار می دهد. در این تمرین حالت دست و پا به حالت عبادت می باشد و عضلات ناحیه باسن و گلوتئال و عضلات ستون فقرات کشیده می شود.

در بعضی موراد علت دیسک کمر می تواند به علت کوتاهی در عضلات کمر باشد که با انجام این حرکت شما می توانید این مشکل را به نحوی رفع کنید. شما کاربران عزیز می توانید با ۱۰ ثانیه کشش در حالت عبادت و تکرار آن به تعداد ۵ بار، دیسک کمر خود را درمان نمایید.

تمرین کشش پاشنه

این حرکت به ظاهر ساده می باشد اما بسیار برای دیسک کمر مفید است. در این روش به صورت طاق باز دراز کشیده و به آرامی با سر دادن پاشنه پای خود به سمت باسن حرکت را در دو پا انجام دهید. شما می توانید این حرکت را در هر پا به تعداد ۱۰ بار به صورت متناوب انجام دهید.

تمرین اسکات

در این تمرین حالت ایستاده به خود بگیرید و سپس به آرامی زانوهای خود را خم کنید. این حرکات را به نحوی انجام دهید که ستون فقرات کمری در حالت منقبض باشند و بدون این که به سمت جلو خم شوید به آهستگی به سمت پایین خود را خم کنید وبا انقباض آرام عضلات ناحیه کمر و زانو مجددا به حالت ایستاده برگردید. این حرکت را در ۳ ست ۱۰ مرتبه ای تکرار کنید.

بسیاری از بیماران می‌توانند با انجام تمرینات خاص و بدون نیاز به جراحی، علائم خود را کاهش داده و کیفیت زندگی خود را بهبود بخشند. این تمرینات به کاهش فشار بر دیسک‌های بین‌مهره‌ای و بهبود عملکرد ستون فقرات کمک می کنند و باید به‌صورت منظم و تحت نظارت متخصص فیزیوتراپی انجام شوند تا از بروز آسیب‌های احتمالی جلوگیری شود.

علاوه بر تمرینات فیزیکی، اصلاح وضعیت بدن در حین نشستن، ایستادن و خوابیدن نقش مهمی در پیشگیری و درمان دیسک کمر دارد. استفاده از بالشت‌های مناسب، تنظیم ارتفاع صندلی و پرهیز از خم شدن طولانی‌مدت می‌تواند به کاهش فشار بر کمر کمک کند. همچنین، تکنیک‌های آرام‌سازی مانند تنفس عمیق و مدیتیشن می‌توانند به کاهش تنش عضلانی و بهبود علائم کمک کنند. با ترکیب این روش‌ها، بسیاری از بیماران می‌توانند بدون نیاز به جراحی، بهبود قابل‌توجهی در علائم دیسک کمر خود تجربه کنند.

نکات مهم در انتخاب روش درمان دیسک کمر

• مشورت با پزشک متخصص: تشخیص دقیق بر اساس معاینه، تصویربرداری (مانند MRI)، و شرایط کلی بیمار ضروری است.
• پیگیری مداوم: درمان‌های غیرجراحی نیاز به پیگیری منظم دارند و تغییرات در وضعیت بیمار باید بررسی شود.
• سبک زندگی سالم: ورزش منظم، تغذیه مناسب، و حفظ وزن ایده‌آل نقش مهمی در پیشگیری و مدیریت دیسک کمر دارند.

مدت زمان درمان دیسک کمر

مدت زمانی که پارگی دیسک کمر ترمیم می شود به عواملی چون سن بیمار، سلامت کلی فرد بیمار، عضلات کمر و شکم و … بستگی دارد. فرد بیمار می توانند فشار وارد شده بر کمر را به راحتی کنترل کند و تنها فرد بیمار باید عضلات ناحیه کمر و شکم و ضعف عضلات خود را تقویت کنند و اقدامات لازم را برای بهبود خود انجام دهند.

در صورتی که دیواره دیسک سالم باشد بهبود پارکی دیسک کمر سریع تر انجام می شود و مدت زمان درمان دیسک کمر کوتاه تر می شود. سن فرد بیمار در مدت زمان ترمیم پارگی دیسک بسیار تاثیر می گذارد. ترمیم بافت های آسیب دیده در جوان ها بسیار زودتر بهبود می یابد و درمان می شود.

مدت زمان درمان دیسک کمر در افراد مسن دشوارتر از افراد جوان است. نکته دیگری که در مدت زمان درمان افراد بیمار به دیسک کمر قابل ذکر است. قدرت بدنی افراد می باشد چرا که افراد با قدرت بدنی بالا کمتر دچار بیماری دیسک کمر می شوند و در صورت ابتلا به بیماری دیسک کمر راحت تر و سریعتر بهبود می یابند. بنابراین می توان گفت که سیستم ایمنی قوی تاثیر بسزایی در ترمیم پارگی دیسک کمر دارد.

به طور کلی باید بگوییم که مدت زمان ترمیم دیسک کمر در ۹۰ درصد افراد بیمار به این بیماری ۱۲ هفته می باشد. افرادی که بعد از گذشت ۱۲ هفته باز هم دچار درد کمر هستند باید به پزشک مراجعه کنند.

مواد غذایی مضر برای دیسک کمر

دیسک‌های بین‌مهره‌ای کمر بافت‌های حساس و پرکار هستند که به مرور زمان می‌توانند تحت تأثیر التهاب، فشار و تغذیه نامناسب آسیب ببینند. رژیم غذایی ناسالم می‌تواند التهاب را تشدید، توانایی ترمیم دیسک‌ها را کاهش و فشار روی ستون فقرات را افزایش دهد.

۱. غذاهای فرآوری‌شده و آماده

• نمونه‌ها: سوسیس، کالباس، همبرگر صنعتی، فست‌فودها
• مشکل: این غذاها حاوی چربی‌های اشباع و ترانس، نمک زیاد و مواد افزودنی هستند.
• تأثیر بر دیسک کمر: افزایش التهاب سیستمیک و احتمال افزایش وزن، که فشار روی ستون فقرات و دیسک‌ها را بالا می‌برد.

۲. قند و شیرینی زیاد

• نمونه‌ها: نوشابه، آبمیوه‌های صنعتی، شیرینی، کیک، شکلات‌های بسته‌بندی
• مشکل: مصرف زیاد قند باعث التهاب مزمن، افزایش سطح انسولین و اختلال در ترمیم بافت‌ها می‌شود.
• تأثیر بر دیسک کمر: درد و سفتی کمر را تشدید کرده و توانایی بازسازی دیسک‌ها را کاهش می‌دهد.

۳. چربی‌های ترانس و اشباع

• نمونه‌ها: روغن‌های هیدروژنه، مارگارین، کره صنعتی، غذاهای سرخ‌شده
• مشکل: این چربی‌ها باعث التهاب مزمن و اختلال در گردش خون بافت‌ها می‌شوند.
• تأثیر بر دیسک کمر: کاهش اکسیژن‌رسانی و مواد مغذی به دیسک‌ها و افزایش خطر درد و بیرون‌زدگی دیسک.

۴. نمک زیاد

• مشکل: مصرف بالای نمک باعث احتباس آب و تورم بافت‌ها می‌شود.
• تأثیر بر دیسک کمر: فشار اضافی روی بافت‌ها و کاهش انعطاف‌پذیری دیسک، همچنین افزایش فشار خون که به سلامت کلی ستون فقرات آسیب می‌زند.

۵. الکل

• مشکل: الکل باعث کم‌آبی بدن و ضعف استخوان‌ها و عضلات کمر می‌شود.
• تأثیر بر دیسک کمر: کاهش استحکام ستون فقرات و اختلال در ترمیم بافت‌های دیسک.

۶. کافئین زیاد

• نمونه‌ها: قهوه بیش از حد، نوشابه‌های انرژی‌زا
• مشکل: مصرف زیاد کافئین می‌تواند باعث کم‌آبی و کاهش جذب کلسیم شود.
• تأثیر بر دیسک کمر: استخوان‌ها و مهره‌ها ضعیف‌تر شده و فشار روی دیسک‌ها بیشتر می‌شود.

نکات مهم برای کاهش آسیب دیسک کمر از طریق تغذیه

1. تمرکز روی غذاهای ضد التهاب مانند سبزیجات، میوه‌ها، ماهی چرب، مغزها و روغن‌های سالم (مثل روغن زیتون).
2. مصرف آب کافی برای حفظ انعطاف‌پذیری دیسک‌ها.
3. کاهش نمک، قند و چربی‌های ناسالم.
4. کنترل وزن بدن تا فشار اضافی روی کمر کاهش یابد.

مواد غذایی مفید برای دیسک کمر

دیسک‌های کمر برای حفظ سلامت و انعطاف‌پذیری خود به مواد مغذی خاص و ضد التهاب نیاز دارند. تغذیه مناسب می‌تواند ترمیم دیسک‌ها، کاهش التهاب و کاهش درد کمر را تسهیل کند.

۱. سبزیجات سبز و برگ‌دار

• نمونه‌ها: اسفناج، کلم بروکلی، کاهو، کلم بروکسل
• فواید: سرشار از ویتامین K، کلسیم، منیزیم و آنتی‌اکسیدان‌ها
• تأثیر بر دیسک کمر: تقویت استخوان‌ها و بافت‌های پیوندی، کاهش التهاب و حمایت از سلامت ستون فقرات

۲. میوه‌ها

• نمونه‌ها: توت‌فرنگی، زغال‌اخته، پرتقال، انار
• فواید: حاوی ویتامین C و آنتی‌اکسیدان‌ها برای کاهش التهاب
• تأثیر بر دیسک کمر: کمک به ترمیم کلاژن که جز اصلی دیسک‌های بین‌مهره‌ای است

۳. ماهی‌های چرب

• نمونه‌ها: سالمون، ماهی تن، ساردین، قزل‌آلا
• فواید: سرشار از اسیدهای چرب امگا-۳
• تأثیر بر دیسک کمر: کاهش التهاب، تقویت غضروف و حمایت از سلامت مفاصل و دیسک‌ها

۴. مغزها و دانه‌ها

• نمونه‌ها: بادام، گردو، تخم کتان، چیا
• فواید: منبع اسیدهای چرب سالم، منیزیم و ویتامین E
• تأثیر بر دیسک کمر: کاهش التهاب، تقویت استخوان‌ها و کمک به سلامت سلول‌های دیسک

۵. لبنیات کم‌چرب

• نمونه‌ها: شیر کم‌چرب، ماست، پنیر کم‌چرب
• فواید: سرشار از کلسیم و ویتامین D
• تأثیر بر دیسک کمر: تقویت استخوان‌ها و کاهش فشار روی دیسک‌ها

۶. حبوبات

• نمونه‌ها: لوبیا، عدس، نخود
• فواید: منبع پروتئین گیاهی، فیبر و مواد معدنی مانند منیزیم و پتاسیم
• تأثیر بر دیسک کمر: حمایت از عضلات کمر و سلامت بافت هم‌بند

۷. روغن‌های سالم

• نمونه‌ها: روغن زیتون، روغن کنجد، روغن آووکادو
• فواید: منبع چربی‌های سالم و آنتی‌اکسیدان‌ها
• تأثیر بر دیسک کمر: کاهش التهاب و محافظت از بافت دیسک

۸. آب کافی

• اهمیت: دیسک‌ها به شدت به هیدراتاسیون وابسته‌اند زیرا هسته ژلاتینی آن‌ها از آب تشکیل شده است
• تأثیر بر دیسک کمر: حفظ انعطاف‌پذیری و سلامت دیسک، کاهش خشکی و سفتی

آیا بیمه هزینه درمان دیسک کمر را پوشش می‌دهد؟

بیشتر بیمه‌ها بخشی از هزینه درمان‌های مرتبط با دیسک کمر را پوشش می‌دهند. برای جزئیات بیشتر باید با شرکت بیمه خود مشورت کنید.

هزینه درمان دیسک کمر چقدر است؟

هزینه درمان بسته به نوع درمان (غیرجراحی یا جراحی)، تجهیزات مورد استفاده و محل جغرافیایی کلینیک متفاوت است. برای اطلاع از هزینه دقیق، مشاوره با پزشک متخصص ضروری است.

آیا دیسک مصنوعی برای درمان دیسک کمر مناسب است؟

در برخی موارد، جایگزینی دیسک آسیب‌دیده با دیسک مصنوعی یک گزینه درمانی موثر است. این روش برای بیمارانی که درد شدید دارند و نمی‌خواهند تحرک ستون فقرات خود را از دست بدهند، توصیه می‌شود.

آیا درمان غیرجراحی دیسک کمر موثر است؟

بله، اکثر بیماران با استفاده از روش‌های غیرجراحی مانند دارو، فیزیوتراپی و اصلاح سبک زندگی بهبود می‌یابند. جراحی معمولاً برای موارد شدیدتر و مقاوم به درمان غیرجراحی توصیه می‌شود.

درمان دیسک کمر چقدر طول می‌کشد؟

مدت درمان به شدت آسیب بستگی دارد. درمان‌های غیرجراحی معمولاً ۴ تا ۶ هفته طول می‌کشد، اما بهبودی کامل ممکن است چند ماه زمان ببرد. در صورت جراحی، زمان بهبودی ممکن است بین ۶ هفته تا چند ماه متغیر باشد.