فتق دیسک گردن چیست؟ + روش های درمان پارگی دیسک گردن

فتق دیسک گردن، که به نام پارگی دیسک گردن نیز شناخته می‌شود، یکی از مشکلات شایع ستون فقرات گردنی است که می‌تواند بر کیفیت زندگی تأثیر جدی بگذارد. این وضعیت زمانی رخ می‌دهد که بخشی از ماده ژلاتینی درون دیسک بین مهره‌ای گردن، از فضای طبیعی خود خارج شود و به عصب‌های مجاور فشار وارد کند. فتق دیسک گردن می‌تواند باعث ایجاد درد، بی‌حسی و ضعف در گردن، شانه‌ها و دست‌ها شود و در صورت عدم درمان مناسب، عوارض جدی‌تری به دنبال داشته باشد. در این مقاله، به بررسی جامع ابعاد مختلف این بیماری از جمله عوامل ایجاد، مراحل پیشرفت، علائم، روش‌های درمان دیسک گردن و راهکارهای پیشگیری می‌پردازیم.

ابعاد مختلف فتق دیسک گردن

نقش دیسک‌های بین مهره‌ای گردن در بدن

دیسک‌های بین مهره‌ای گردن ساختارهایی نرم و منعطف هستند که به عنوان بالشتک‌هایی بین مهره‌های گردنی عمل می‌کنند. این دیسک‌ها وظیفه جذب شوک‌های وارده به ستون فقرات را بر عهده دارند و امکان حرکت نرم‌تر گردن را فراهم می‌کنند. هر دیسک شامل یک بخش مرکزی ژلاتینی به نام نوکلئوس پولپوزوس و یک لایه خارجی مقاوم به نام آنولوس فیبروزوس است. آسیب یا تخریب این ساختارها می‌تواند منجر به فتق دیسک شود.

مکانیزم‌های آسیب دیسک

پارگی دیسک گردن ممکن است در نتیجه عوامل مختلفی از جمله فشارهای مداوم، حرکات ناگهانی یا تغییرات ناشی از پیری رخ دهد. این آسیب باعث می‌شود ماده ژلاتینی درون دیسک از دیواره خارجی آن عبور کرده و به اعصاب مجاور فشار بیاورد، که در نهایت علائم متعددی ایجاد می‌کند.

عوامل فتق دیسک گردن

عوامل فیزیکی

• حرکات مکرر و نادرست گردن: فعالیت‌هایی که نیاز به خم و راست کردن مداوم گردن دارند می‌توانند فشار اضافی بر دیسک‌های گردنی وارد کنند.
• ضربه یا آسیب فیزیکی: تصادفات رانندگی، سقوط یا برخوردهای ورزشی می‌توانند باعث آسیب به دیسک شوند.
• وضعیت بدنی نادرست: نشستن یا ایستادن طولانی مدت با وضعیت بدنی نامناسب می‌تواند به مرور زمان به دیسک‌های گردنی آسیب برساند.

عوامل زیستی

• افزایش سن: با افزایش سن، دیسک‌ها به تدریج رطوبت خود را از دست می‌دهند و خاصیت ارتجاعی کمتری پیدا می‌کنند، که خطر فتق را افزایش می‌دهد.
• ژنتیک: برخی افراد به دلیل عوامل ژنتیکی مستعد مشکلات دیسکی هستند.
• چاقی: اضافه وزن می‌تواند فشار بیشتری بر ستون فقرات و دیسک‌های گردنی وارد کند.

عوامل محیطی و سبک زندگی

• کارهای یدی سخت: فعالیت‌هایی که نیاز به بلند کردن اجسام سنگین دارند، فشار مضاعفی بر دیسک‌ها وارد می‌کنند.
• کمبود فعالیت بدنی: ضعف عضلات گردن و شانه به دلیل کمبود تحرک می‌تواند خطر فتق را افزایش دهد.

مراحل فتق دیسک گردن

تحلیل رفتن دیسک

در این مرحله، دیسک شروع به از دست دادن رطوبت و خاصیت ارتجاعی خود می‌کند. این تغییرات معمولاً بدون علامت هستند.

برآمدگی دیسک

در این مرحله، بخش ژلاتینی دیسک از موقعیت طبیعی خود خارج شده و به دیواره خارجی فشار می‌آورد. این وضعیت ممکن است باعث ناراحتی خفیف شود.

پارگی دیسک

دیواره خارجی دیسک پاره شده و ماده ژلاتینی به فضای بیرون نشت می‌کند. این مرحله معمولاً با درد و علائم عصبی شدید همراه است.

فتق پیشرفته

در این مرحله، ماده نشت کرده می‌تواند باعث التهاب و تحریک اعصاب گردد و به علائم پایدار یا عوارض جدی مانند ضعف عضلانی منجر شود.

علائم فتق دیسک گردن

روش‌های درمان فتق دیسک گردن

درمان‌های غیرجراحی

• استراحت و تغییر وضعیت: اجتناب از حرکات تشدید کننده و بهبود وضعیت بدنی.
• دارودرمانی: استفاده از داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، شل‌کننده‌های عضلانی و مسکن‌ها.
• فیزیوتراپی: تمرین‌های خاص برای تقویت عضلات گردن و کاهش فشار دیسک.
• تزریق استروئید: تزریق داروهای ضدالتهابی به محل فتق برای کاهش التهاب و درد.

درمان‌های جراحی

• دیسککتومی: برداشتن بخش فتق‌شده دیسک برای کاهش فشار بر اعصاب.
• جایگزینی دیسک: تعویض دیسک آسیب‌دیده با یک دیسک مصنوعی.
• جوش دادن مهره‌ها: تثبیت مهره‌های آسیب‌دیده برای جلوگیری از حرکت‌های اضافی.

پیشگیری از فتق دیسک گردن

نتیجه‌گیری

فتق دیسک گردن یا پارگی دیسک گردن، مشکلی شایع و تأثیرگذار بر سلامت ستون فقرات است که می‌تواند علائم دردناک و محدودکننده ایجاد کند. شناسایی به‌موقع علائم، درک عوامل خطر و استفاده از روش‌های درمانی و پیشگیری مناسب می‌تواند نقش مهمی در بهبود کیفیت زندگی افراد ایفا کند. توجه به وضعیت بدنی، انجام تمرین‌های ورزشی منظم و حفظ سلامت عمومی می‌تواند به کاهش خطر ابتلا به این مشکل کمک کند. در نهایت، در صورت بروز علائم، مشاوره با پزشک متخصص و پیگیری درمان‌های علمی و کاربردی اهمیت ویژه‌ای دارد.