دررفتگی انگشتان دست زمانی رخ می‌دهد که استخوان‌های انگشت از محل مفصل خارج شوند و در نتیجه درد، ورم و محدودیت حرکتی در انگشتان ایجاد شود. این وضعیت می‌تواند به دلایل مختلفی از جمله آسیب‌های ورزشی، تصادف‌ها، یا حتی فشار ناگهانی روی انگشتان رخ دهد.
علت دررفتگی انگشتان دست
دررفتگی انگشتان دست می‌تواند به دلایل مختلفی رخ دهد و معمولا در اثر وارد آمدن فشار یا ضربه شدید به انگشت، مفاصل انگشت از محل طبیعی خود خارج می‌شوند. دررفتگی بیشتر در فعالیت‌های ورزشی یا حوادثی رخ می‌دهد که در آنها دست برای محافظت یا جلوگیری از سقوط جلو آمده است، مانند افتادن روی دست یا برخورد مستقیم با جسم سخت.
دلایل رایج دررفتگی انگشتان دست:
- آسیب‌های ورزشی: ورزش‌هایی مانند بسکتبال، فوتبال، والیبال، و اسکی که انگشتان دست با توپ، زمین، یا تجهیزات تماس شدید دارند، می‌توانند سبب دررفتگی شوند. در این حالت، مفاصل انگشت دچار فشار یا کشش زیاد می‌شوند که می‌تواند به دررفتگی منجر شود.
- حوادث و ضربات: در برخوردهای روزمره مانند افتادن، تصادفات رانندگی یا کارهای سنگین صنعتی، انگشتان ممکن است تحت فشار قرار بگیرند و از محل طبیعی خود خارج شوند.
- صدمات ناشی از پیچ‌خوردگی و کشش ناگهانی: گاهی حرکات نادرست یا سریع انگشتان دست در هنگام حمل اشیاء سنگین یا انجام حرکات خاصی، می‌تواند باعث ایجاد فشار و کشیدگی روی مفاصل شود.
- بیماری‌های مرتبط با مفاصل و بافت‌ها: برخی شرایط پزشکی مانند آرتروز یا ضعف مفصلی می‌توانند مفاصل انگشت را مستعد دررفتگی کنند. این بیماری‌ها باعث ضعیف شدن رباط‌ها و بافت‌های اطراف مفصل می‌شوند و ثبات مفاصل را کاهش می‌دهند.
علائم دررفتگی انگشتان دست
علائم و نشانه‌های دررفتگی انگشتان دست می‌توانند بسیار دردناک و محدودکننده باشند و بسته به شدت دررفتگی ممکن است شامل موارد زیر باشند:
- درد شدید و ناگهانی: در لحظه آسیب، درد شدیدی در محل دررفتگی احساس می‌شود که با تکان دادن انگشت بیشتر می‌شود.
- تورم و التهاب: دررفتگی معمولاً منجر به تورم فوری در اطراف مفصل می‌شود که ممکن است ظرف چند ساعت افزایش یابد و ظاهر انگشت را تغییر دهد.
- تغییر شکل و موقعیت انگشت: در صورتی که مفصل کاملاً از جای خود خارج شده باشد، شکل انگشت غیرطبیعی و کج به نظر می‌رسد. ممکن است انگشت در یک زاویه غیرعادی ثابت شود.
- کبودی و تغییر رنگ: کبودی در اطراف مفصل دررفته به دلیل آسیب به عروق خونی کوچک در محل، طی چند ساعت ظاهر می‌شود.
- کاهش حرکت و محدودیت عملکرد: فرد ممکن است توانایی حرکت انگشت آسیب‌دیده را به طور کامل از دست بدهد و هر تلاشی برای حرکت باعث درد شدیدتر شود.
- بی‌حسی یا گزگز: در صورت فشار روی اعصاب اطراف مفصل، ممکن است بی‌حسی یا گزگز در انگشت دررفته یا حتی سایر انگشتان احساس شود.
در صورت مشاهده این علائم، مراجعه به پزشک ضروری است. درمان شامل جااندازی مفصل و ممکن است با فیزیوتراپی برای بهبود کامل همراه باشد. عدم درمان به‌موقع دررفتگی می‌تواند منجر به آسیب‌های بلندمدت به مفصل و عملکرد انگشت شود.
راه‌های تشخیص دررفتگی انگشت دست
تشخیص دررفتگی انگشتان دست شامل معاینه فیزیکی، ارزیابی علائم و معمولاً تصویر‌برداری رادیولوژی برای مشاهده موقعیت دقیق استخوان‌های انگشت است. پزشک با استفاده از این اطلاعات می‌تواند شدت دررفتگی را تعیین کرده و برنامه درمانی مناسب را پیشنهاد دهد.
روش‌های درمان دررفتگی انگشتان دست
درمان دررفتگی انگشتان دست بسته به شدت و محل آسیب شامل چندین روش مختلف است:
درمان فوری و جااندازی دستی
- جااندازی دستی: پزشک تلاش می‌کند استخوان‌های انگشت را به آرامی به جای طبیعی خود برگرداند. این روش اغلب در شرایطی استفاده می‌شود که مفصل تنها اندکی از جای خود خارج شده باشد. برای انجام این کار، پزشک ممکن است از تکنیک‌های خاصی برای کاهش درد و التهاب استفاده کند و از یک آتل یا باند نرم برای محافظت از انگشت استفاده شود.
- کمپرس سرد: بلافاصله بعد از دررفتگی، کمپرس سرد می‌تواند به کاهش التهاب و تورم کمک کند. این کار معمولاً برای ۱۵ تا ۲۰ دقیقه انجام می‌شود.
آتل‌بندی و بی‌حرکت‌سازی انگشت
- آتل‌بندی ثابت: پس از جااندازی، استفاده از آتل برای بی‌حرکت نگه‌داشتن مفصل کمک می‌کند تا انگشت در جای خود ثابت بماند. این کار معمولاً برای یک یا دو هفته انجام می‌شود.
- باندهای نرم: گاهی به جای آتل، از باندهای نرم استفاده می‌شود تا مفصل را از فشار و حرکت محافظت کند، مخصوصاً در دررفتگی‌های جزئی.
درمان دارویی و فیزیوتراپی
- مسکن‌ها و داروهای ضدالتهاب: پزشک ممکن است داروهایی مانند ایبوپروفن تجویز کند تا درد و التهاب کاهش یابد.
- فیزیوتراپی: پس از بهبود اولیه، فیزیوتراپی برای بازگرداندن قدرت و انعطاف‌پذیری انگشت اهمیت دارد. تمرینات ویژه‌ای برای تقویت عضلات اطراف مفصل و جلوگیری از کاهش حرکت انگشت انجام می‌شود.
تزریق استروئید
- در صورتی که التهاب و درد شدید باشد و به درمان‌های اولیه پاسخ ندهد، پزشک ممکن است تزریق استروئید را برای کاهش التهاب و بهبود درد توصیه کند.
جراحی (در موارد پیچیده)
- ترمیم بافت و رباط: در مواردی که دررفتگی باعث آسیب به رباط‌ها یا بافت‌های اطراف انگشت شده باشد، جراحی برای بازسازی بافت‌ها ممکن است ضروری باشد.
- پین‌گذاری و تثبیت: در برخی موارد، نیاز به پین‌گذاری و ثابت‌کردن استخوان‌ها با پیچ و پین وجود دارد تا استخوان‌ها در محل صحیح بهبود یابند. این روش در موارد شدیدتر یا تکرار شونده استفاده می‌شود.
توان‌بخشی و بازگشت به فعالیت‌های روزانه
- پس از بهبود کامل، تمرینات توان‌بخشی برای افزایش دامنه حرکتی و استحکام انگشت لازم است. این کار باید زیر نظر فیزیوتراپیست انجام شود تا انگشت به وضعیت طبیعی خود بازگردد و فرد بتواند به فعالیت‌های روزانه بازگردد.
فیزیوتراپی دررفتگی انگشتان دست
فیزیوتراپی نقش مهمی در بهبود و بازگرداندن عملکرد طبیعی انگشتان بعد از دررفتگی دارد. تمرینات فیزیوتراپی شامل تمرینات حرکتی ملایم، تقویت عضلات دست و انگشتان و بهبود دامنه حرکتی انگشت است. هدف از فیزیوتراپی جلوگیری از سفت شدن عضلات و مفاصل و حفظ انعطاف‌پذیری و قدرت انگشتان است.
پیشگیری از دررفتگی مجدد انگشت دست
برای جلوگیری از دررفتگی مجدد انگشتان دست، توصیه می‌شود که از محافظ‌های دست و انگشت در ورزش‌های پرخطر استفاده شود. همچنین، تمرینات تقویتی منظم می‌تواند به تقویت عضلات و رباط‌های انگشت کمک کند و احتمال آسیب مجدد را کاهش دهد.
جمع‌بندی
دررفتگی انگشتان دست می‌تواند زندگی روزمره فرد را مختل کند و نیاز به مراقبت ویژه و درمان مناسب دارد. در صورت تجربه این مشکل، مراجعه به پزشک برای دریافت تشخیص و درمان مناسب بسیار مهم است. درمان به موقع و رعایت نکات فیزیوتراپی می‌تواند به بازگشت کامل عملکرد انگشتان کمک کرده و از آسیب‌های بعدی جلوگیری کند.
