درد پشت زانو یک مشکل رایج است که در اکثر مواقع تنها به علت یک گرفتگی ساده عضلات پشت پا (اسپاسم عضلانی) ایجاد میشود. ورزش کردن و انجام فعالیت‌های سنگین مخصوصا بدون آمادگی قبلی و یا حتی کمبود سدیم از جمله مهمترین دلایل گرفتگی عضلات هستند. به همین خاطر ابتدا مراقبتهای اولیه از قبیل استراحت و کمپرس یخ را امتحان کنید اگر بهبودی حاصل نشد، باید این احتمال را در نظر گرفت که مشکل جدی‌تری وجود داشته باشد و طبیعتاً بی‌توجهی به درد تکرارشونده میتواند منجر به بروز آسیب‌های بیشتری شود. در این شرایط پیشنهاد میشود حتما به پزشک متخصص مراجعه کنید و از مصرف خودسرانه داروها و درمان بدون نظر پزشک پرهیز نمایید.
اقدامات اولیه و موقت
پروتکل (RICE) معمولاً بهترین اقدام فوری در مورد آسیب‌های زانو میباشد که شامل موارد زیر میباشد:
- (REST) استراحت: استراحت اولین درمانی است که برای درد زانو پیشنهاد میشود زیرا میتواند به بهبود درد کمک کرده و همچنین از وارد آمدن آسیب‌های بیشتر جلوگیری کند.
- (ICE) کمپرس یخ: یخ درمانی به کاهش تورم زانو و التهاب کمک میکند و همین امر سبب کاهش درد میشود. می‌توانید کیسه یخ را به مدت ۱۵ تا ۲۰ دقیقه روی محل درد بگذارید. این کار را هر ۲ تا ۳ ساعت در روز تکرار کنید.
- (COMPRESS) فشردهسازی: استفاده از زانوبندها و باندهای کشی میتواند به کاهش التهاب و درد کمک کنند. توجه داشته باشید که زانو را بیش از اندازه فشرده نکنید. فشردهسازی بیش از اندازه و محکم باعث اختلال در خونرسانی شده و عوارض جدی در پی خواهد داشت.
- (ELEVATE) بالا نگه داشتن زانو: بالا نگه داشتن زانو نسبت به قلب برای رفع تورم بسیار مفید است. این کار از جمع شدن خون در محل آسیبدیدگی و یا التهاب جلوگیری میکند و باعث کاهش درد و تسریع بهبودی میشود.
همچنین داروهای ضد التهاب غیر استروئیدی (NSAIDs) مانند ایبوپروفن و ناپروکسن با مشورت پزشک معالج می‌توانند به تسکین درد کمک کنند.
کی درد پشت زانو را جدی بگیریم؟
اگر به قدر کافی استراحت کرده‌اید و از درمان‌های خانگی مانند کمپرس یخ، زانوبندها و داروهای بدون نسخه استفاده کرده‌اید و پس از چند روز درد پشت زانو شما به طور قابل توجهی بهبود نیافته، زمان آن رسیده است که درد پشت زانوی خود را جدی بگیرید. همچنین در شرایط زیر پیشنهاد میشود فوراً با پزشک خود تماس بگیرید:
- مشکل در ایستادن: نمی‌توانید بایستید یا احساس می‌کنید که زانوی شما ناپایدار است.
- تورم جدی: ناحیه زانو شما دچار تورم قابل رویت شده است یا به اصطلاح زانو آب آورده است.
- کاهش جدی دامنه حرکتی: نمی‌توانید زانوی خود را به طور کامل صاف یا خم کنید.
- تغییرات ظاهری: تغییر شکل آشکاری را در پا یا زانوی خود مشاهده کنید.
- تب: اگر علاوه بر قرمزی، درد و تورم در زانوی خود، تب نیز داشته باشید.
- درد غیرقابل تحمل: دچار زانو درد شدیدی شده‌اید که با آسیب‌های مشخص قابل رویت همراه است.
پزشک چگونه علت درد پشت زانو را تشخیص می‌دهد؟
معمولا پزشک در مرحله اول از روش‌های در دسترس استفاده میکند و اگر به این نتیجه برسد که این روش‌ها کارا نیست، برای شما روش‌های پیچیده‌تر تشخیصی تجویز میکند. انواع روش‌های تشخیصی شامل موارد زیر میشود:
معاینه فیزیکی
پزشک در طول معاینه فیزیکی:
- زانوی شما را از نظر میزان تورم، درد، حساسیت به لمس یا فشار، گرمای به وجود آمده در مفصل و کبودی بررسی میکند.
- اینکه چقدر می‌توانید ساق پای خود را در جهات مختلف حرکت دهید را مورد بررسی قرار می‌دهد.
- برای ارزیابی یکپارچگی زانو، مفصل را فشار می‌دهد یا می‌کشد.
تست‌های تصویربرداری
در برخی موارد، پزشک ممکن است علاوه بر معاینه فیزیکی تست‌هایی دیگر تجویز کند مانند:
- اشعه ایکس: پزشک شما ممکن است انجام عکسبرداری با اشعه ایکس را توصیه کند، که این عکسبرداری میتواند به تشخیص شکستگی استخوان و بیماری‌های مفصلی کمک کند.
- سیتی اسکن (CT Scan): اسکنرهای سی تی برای ایجاد تصاویر از داخل بدن شما، اشعه ایکس گرفته شده از زوایای مختلف را ترکیب می‌کنند. سی تی اسکن میتواند به تشخیص مشکلات استخوانی و شکستگی‌های ظریف کمک کند.
- سونوگرافی: این فناوری از امواج صوتی برای تولید تصاویر لحظه‌ای از بافت‌های نرم در داخل و اطراف زانوی شما استفاده میکند. پزشک ممکن است در طول سونوگرافی زانوی شما را در موقعیت‌های مختلف حرکت دهد تا بتواند مشکلات خاص را بررسی کند.
- MRI: این فناوری از امواج رادیویی و یک آهنربای قدرتمند برای ایجاد تصاویر سه بعدی از داخل زانوی شما استفاده میکند. این روش تشخیصی به ویژه در مشخص کردن آسیب‌های وارده به بافت‌های نرم مانند رباط‌ها، تاندون‌ها، غضروف‌ها و ماهیچه‌ها مفید است.
تست‌های آزمایشگاهی
اگر پزشک شما مشکوک به عفونت یا التهاب باشد، احتمالاً آزمایش خون و گاهی اوقات روشی به نام آرتروسنتز انجام می‌دهد که در آن مقدار کمی مایع از مفصل زانو با سوزن برداشته میشود و برای تجزیه و تحلیل به آزمایشگاه فرستاده میشود.
علت‌های درد پشت زانو چیست؟
دلایل گوناگونی میتواند سبب درد در ناحیه پشت زانوی شما شود که هرکدام از این علل در یک دسته‌بندی کلی‌تر، زیر مجموعه آسیب‌هایی قرار می‌گیرد که در بخش به خصوصی از زانو رخ می‌دهد که این آسیب‌ها شامل موارد زیر میباشد:
- آسیب در بافت نرم (ماهیچه ها، بافت فیبری و…)
- آسیب در تاندون‌ها و رباط‌ها
- آسیب در عروق و اعصاب
طبق تحقیقات صورت گرفته آسیب به بافت‌های نرم و تاندون‌ها و رباط‌ها شایع‌تر است در حالی که آسیب‌های عصبی و عروقی کمتر رخ می‌دهند.
در جدول زیر با توجه به شرایط بروز درد پشت زانو و علائم همراه آن، می توانید علت‌ها و درمان‌ها را مشاهده نمایید.
| علائم درد پشت زانو | علت درد |
|---|---|
|
عضلات سفت و دردناک |
|
|
درد شدید پشت ران در زمان آسیب |
|
|
درد ناگهانی و شدید در پشت ساق پا که معمولاً هنگام راه رفتن یا دویدن بدتر میشود |
|
|
برآمدگی و تورم در پشت زانو که کمی شبیه یک بادکنک آب کوچک است |
|
|
علائم در نوسان هستند، به طور مثال ممکن است در هوای سرد و مرطوب بدتر شوند. سفتی زانو (به ویژه در صبح)
|
|
|
درد زانو هنگام چرخش و صاف کردن پا |
پارگی مینیسک |
| ناپایداری یا تغییر شکل در اطراف زانو | |
|
درد از پشت باسن تا پشت زانو امتداد پیدا میکند. |
درد سیاتیک |
| فرم به عقب رفته زانو که معمولا به راحتی قابل مشاهده میباشد | |
|
درد پشت زانو یا ناحیه ساق پا همراه با تورم، قرمزی و احساس گرمی که معمولا فقط در یک پا احساس میشود، نه هر دو. |
گرفتگی عضلات پا
شایع‌ترین علت بروز درد پشت زانو، گرفتگی عضلات پا است که میتواند به دلیل انجام فعالیت ورزشی شدید، کار سخت و حتی نشستن زیاد رخ دهد. گرفتگی عضلات معمولا به صورت حاد و ناگهانی رخ می‌دهد و باعث درد شدید در پشت زانو میشود که بسته به شدت گرفتگی ممکن است ساعت‌ها یا چند روز ادامه پیدا کند. این عارضه در اکثر مواقع جدی نیست و با کمی استراحت و انجام مراقبتهای اولیه برطرف میشود.
علائم گرفتگی عضلات پا
گرفتگی عضلانی، سفت شدن ناگهانی و غیرمنتظره یک یا چند عضله است که معمولا انجام فعالیت‌های ورزشی شدید و یا کار سخت، می‌توانند سبب بروز آن شوند. علائم گرفتگی پا شامل موارد زیر میباشد:
- گرفتگی عضلانی میتواند بسیار دردناک باشد و از چند ثانیه تا چند روز طول بکشد.
- در طول دوره گرفتگی پا، عضلات آسیب دیده سفت و دردناک می‌شوند.
- دامنه حرکتی پایی که دچار گرفتگی شده است کم میشود.
اگر بدون انجام فعالیت ورزشی یا کار سخت دچار گرفتگی عضلات شده‌اید ممکن است برخی داروها یا بیماری‌ها عامل آن گرفتگی باشند.
درمان گرفتگی عضلات پا
گرفتگی عضلانی معمولاً خطرناک نیست. اقدامات اولیه مراقبتی میتواند اکثر گرفتگی‌های عضلانی را درمان کند. برای این منظور شما می‌توانید با استراحت، کمپرس آب سرد و گرم و انجام فعالیت‌های نرمشی این مشکل را رفع کنید اما در صورتی که شرایط زیر را داشتید بهتر است برای درمان به پزشک مراجعه کنید.
- درد شدید و غیر قابل تحمل باشد.
- ورم پا، قرمزی یا تغییرات پوستی داشته باشید.
- گرفتگی پا با ضعف عضلانی همراه باشد.
- اگر گرفتگی پا برایتان اغلب اتفاق می‌افتد.
- اگر گرفتگی پا با مراقبت بهتر نشود.
آسیب همسترینگ
آسیب‌های همسترینگ (آسیب عضله پشت پا بالاتر از زانو) یکی دیگر از علل شایع درد پشت زانو و ران می‌باشند که به دلیل آسیب وارد شده بر عضلات همسترینگ یا تاندون همسترینگ و متورم شدن آن (تاندونیت) به‌وجود می‌آید. آسیب همسترینگ اغلب در ورزشکاران و دوندگان بر اثر استفاده بیش از حد از این عضله رخ می‌دهد و در آن ماهیچه فراتر از حد خود کشیده میشود که این امر باعث پارگی بخشی یا همه فیبرهای عضلانی میشود.
علائم آسیب همسترینگ
علائم شایع آسیب‌های همسترینگ شامل:
- درد شدید پشت زانو یا ران در زمان آسیب
- درد هنگام خم شدن زانو
- بدتر شدن درد هنگامی که پا را با شتاب حرکت داده یا به طور ناگهانی حرکت را کند می‌کنید.
- احساس ناراحتی و سفتی در پشت ران
- تورم یا کبودی پشت زانو یا ران
درمان آسیب همسترینگ
- پروتکل (RICE)
- دارو درمانی
- فیزیوتراپی (یکی از مهمترین درمان‌های آسیب‌های همسترینگ میباشد): فیزیوتراپی زانو با کاهش درد، به بیمار کمک میکند تا بتواند به انجام فعالیت های ورزشی مناسب درد پرداخته و با تغییر سبک زندگی به بهبود جدی زانو درد خود بپردازد.
- جراحی همسترینگ: در طول ترمیم آرتروسکوپی همسترینگ، با یک برش کوچک جراح مشکلات تاندون و یا عضله را برطرف نموده و در صورت نیاز از بخیه برای تاندون استفاده میکند.
نکته مهم در فرایند درمان آسیب همسترینگ این است که از هرگونه فعالیت که آسیب‌های همسترینگ را تشدید کند جداً خودداری کنید تا زمان لازم برای بهبودی وجود داشته باشد. زیرا اگر فشار زیادی به تاندون آسیب دیده وارد کنید، احتمال آسیب مجدد وجود دارد.
پارگی و کشیدگی عضلات دوقلو (گاستروکنمیوس)
درد پشت زانو که در ناحیه ساق پا (عضلات پایین‌تر از زانو در پشت پا) ممکن است به دلیل آسیب و پارگی یکی از عضلات ساق پا به نام گاستروکنمیوس باشد. پارگی عضلات پشت ساق پا معمولاً در حین فعالیت اتفاق می‌افتد، مانند تغییر سریع سرعت یا جهت هنگام دویدن. اگر عضلات ساق پا بیش از حد کشیده شده و پاره شوند، میتواند منجر به تورم و درد پشت زانو شود.
علائم پارگی و کشیدگی عضلات دوقلو
علائم ناشی از این عارضه عبارتند از:
- درد ناگهانی و شدید در پشت ساق پا که معمولاً هنگام راه رفتن یا دویدن بدتر میشود.
- تورم و کبودی در ناحیه پشت ساق
- دشواری در راه رفتن و فشار به نوک پا
- حساس بودن ناحیه پاره شده هنگام لمس کردن یا هر گونه فشار بر روی آن
- ایجاد شکاف قابل لمس در ساق پا در شرایطی که دچار پارگی عضلات از نوع درجه ۲ تا ۳ شده باشد.
درمان پارگی و کشیدگی عضلات دوقلو
- استراحت
- کمپرس یخ
- باندهای کشی ساپورت کننده
- بالا نگه داشتن پا نسبت به قلب در حالت خوابیده
- پد کفش، مخصوص پاشنه پا
- دارو درمانی
- بوت‌های طبی بندی
- تمرینات ورزشی مخصوص
کیست بِیکر
کیست بیکر یا کیست پوپلیتئال زمانی ایجاد میشود که مایع اضافی در مفصل زانو به داخل بورس پوپلیتئال (محل آن در شکل مشخص شده) تراوش کرده و باعث تورم پشت زانو میشود. این کیست زمانی ایجاد میشود که زانو به دلایل مختلف مانند آرتروز و یا ضربه صدمه می‌بیند. این کیست میتواند بسیار بزرگ شده و یا حتی پاره شود که در این صورت درد شدیدی ایجاد میکند.
علائم کیست بیکر
علائمی که در صورت ابتلا به کیست بیکر احساس می کنید عبارتند از:
- برآمدگی و تورم در پشت زانو که کمی شبیه یک بادکنک آب کوچک است.
- تشدید درد پشت زانو زمانی که زانویتان را خم می‌کنید.
- سخت شدن خم و صاف کردن زانو و سخت شدن چمباتمه نشستن
- قفل شدن یا کلیک گاه به گاه مفصل زانو
- در مواردی مایع کیست به پشت پا نشت میکند که احساس سفتی و پری در ناحیه ساق پا ایجاد میشود.
- در موارد شدیدتر کیست پاره میشود و تورم قابل مشاهده‌ای در مچ پا به‌وجود می‌آید.
درمان کیست بیکر
کیست بیکر در بسیاری موارد پس از مدتی بدون درمان خاصی از بین می‌رود، اما روش‌هایی برای درمان آن وجود دارد که عبارتند از:
- کمپرس یخ
- دارو درمانی
- تمرینات کششی: سفتی و درد در عضلات اطراف زانو با تحت فشار قرار دادن کیست بیکر تشدید میشود و همچنین این موضوع سبب افزایش التهاب میشود. بنابراین حرکات کششی زانو میتواند یک راه بسیار موثر برای برطرف شدن این بیماری باشد.
- تخلیه کیست: در شرایط نادر و در موارد شدید کیست بیکر شاید پزشک صلاح بداند که مایع اضافی در بورس پوپلیتئال را از پشت زانو تخلیه نماید.
آرتروز زانو
یکی از علل شایع درد پشت زانو در افراد بالای ۵۰ سال، آرتروز زانو است. در آرتروز زانو، ساییدگی تدریجی استخوان‌ها و غضروف زانو سبب از بین رفتن غضروف‌های مفصل زانو میشود که این امر منجر به ایجاد درد و التهاب در زانوی فرد مبتلا میشود.
علائم آرتروز زانو
علائم آرتروز زانو اغلب در نوسان هستند، به طور مثال ممکن است در هوای سرد و مرطوب بدتر شوند. علائم رایج آرتروز زانو عبارتند از:
- درد در قسمت‌های مختلف زانو و پشت زانو
- سفتی زانو (به ویژه در صبح)
- صداهای کلیک یا ساییده شدن
- ضعف، ناپایداری و محدودیت دامنه حرکت زانو
- در مواردی تورم زانو
درمان آرتروز زانو
در حالی که هیچ درمان قطعی برای آرتروز زانو وجود ندارد، کارهای زیادی می‌توان برای کمک به کاهش درد و بهبود عملکرد زانو انجام داد مانند:
- پی آر پی زانو: پی آر پی نوعی پلاسمای غنی از پلاکت است که از خون بیمار گرفته میشود. در این تزریق مواد ضروری برای بازسازی بافت آسیب‌دیده به زانو منتقل شده و در نتیجه، سلول‌های جدید و سالم تولید می‌شوند که منجر به از بین رفتن درد و سایر علائم میشود.
- تزریق ژل به زانو: تزریق ژل به زانو برای بهبود علائم عارضه‌های زانو مانند آرتروز استفاده میشود. این روش درمانی حرکت زانو را روان‌تر میکند و در نتیجه درد را کاهش می‌دهد.
- لیزر زانو: این روش برای بهبود علائم زانو درد خفیف تا متوسط در آرتروز زانو مورد استفاده قرار می‌گیرد. لیزر درمانی به دو دسته لیزر سرد و گرم تقسیم میشود.
- ارتوز (ابزارهای اصلاحی): ارتوز یا بریس یک ابزار اصلاحی است که به شکل یک زانوبند میباشد و در درمان انواع پارگی‌ها و کشیدگی‌ها از آن استفاده میشود. ارتوزها براساس عملکرد انواع مختلفی دارند که می‌توان به ارتوزهای کاهنده فشار و ارتوزهای کنترل‌کننده دامنه حرکتی و ارتوز نگه‌دارنده کشکک اشاره کرد.
- کاهش وزن
- تمرینات ورزشی مخصوص
- تزریق ژل به زانو
- بستن زانوبند
- دارو درمانی
- فیزیوتراپی
پارگی غضروف مینیسک
استخوان‌ها توسط دو نوع غضروف در زانو محافظت می‌شوند: غضروف مینیسک و غضروف مفصلی خلفی (پشتی).
- غضروف مینیسک: یک غضروف انعطاف‌پذیر، بین استخوان ران و ساق پا میباشد و با توزیع وزن بدن به طور مساوی در کل سطح زانو، به صورت یک ضربه‌گیر بالشتکی عمل میکند.
- غضروف مفصلی خلفی: این غضروف پشت کاسه زانو را می‌پوشاند و به استخوان‌ها اجازه می‌دهد تا به راحتی در داخل مفصل حرکت کنند و بدون اصطکاک روی یکدیگر بلغزند.
مشکل پارگی در غضروف پا ممکن است در هر دو نوع غضروف فوق به‌وجود آید اما پارگی مینیسک مشکل رایج‌تری است. پارگی مینیسک معمولا در اثر واردشدن ضربه و فرودآمدن پس از پرش اتفاق می‌افتد.
علائم پارگی غضروف مینیسک
علائم پارگی مینیسک عبارتند از:
- درد زانو هنگام چرخش و صاف کردن پا
- تورم روی زانو
- قفل شدن زانو در زمان فعالیت و درد
- احساس خشکی در زانو
درمان پارگی غضروف مینیسک
- تزریق اوزون به زانو: از این تزریق، برای درمان آرتروز زانو، پارگی مینیسک و رباط استفاده میشود. گاز اوزون روند اکسیژن رسانی به بافت‌ها را افزایش می‌دهد و سبب بهبود علائم و کاهش التهاب میشود.
- پروتکل (RICE)
- تمرینات ورزشی مخصوص پارگی مینیسک
- زانوبندهای کشی مخصوص مینیسک
- زانو بندهای چسب‌دار غیرکشی
- جراحی مینیسک: این جراحی عمدتاً از نوع جراحی‌های آرتروسکوپی است، اگرچه ممکن است برش‌ها یا بریدگی‌های کوچکی برای این ترمیم لازم باشد.
کشیدگی یا پارگی رباط‌های زانو
یکی دیگر از علل شایع درد پشت زانو، کشیدگی و یا پارگی رباط زانو است که در آن یکی از رباط‌های زانو بیش از حد کشیده شده و یا پاره میشود. پارگی رباط زانو معمولاً در اثر یک نیروی کششی زیاد یا انجام حرکات چرخشی ناگهانی ایجاد میشود. شایع‌ترین نوع پارگی رباط، پارگی رباط صلیبی زانو است.
علائم پارگی رباط
در پارگی رباط یکی از چهار رباط زانو آسیب می‌بیند. شایع ترین علائم این بیماری به شرح زیر است:
- درد در ناحیه زانو که البته موضع درد به تشخیص اینکه کدام یک از ۴ رباط زانو آسیب دیده کمک میکند.
- تورم، کبودی و سفتی که ممکن است حرکت زانو و یا حتی راه رفتن را دشوار کند.
- با آسیب‌های شدیدتر زانو، ممکن است زانو تغییر شکل دهد یا ناپایداری در اطراف زانو وجود داشته باشد.
باید توجه داشت، علائم تغییر شکل زانو ممکن است بلافاصله پس از آسیب ایجاد شود، اما گاهی اوقات تا چند روز بعد ظاهر نمی‌شوند.
درمان پارگی رباط
در درمان پارگی رباط زانو ابتدا تلاش میشود اقداماتی جهت کاهش درد و تورم زانو انجام شود سپس در درمان طولانی‌مدت آن بازیابی قدرت و ثبات در زانو هدف درمان قرار می‌گیرد که این امر جلوی آسیب‌های بیشتر زانو را می‌گیرد. درمانی که برای پارگی رباط پیشنهاد میشود عبارت است از:
- پروتکل (RICE)
- توانبخشی زانو: پس از چند روز نخست که درمان‌های اولیه به کاهش درد و تورم کمک میکند، زمانیکه فرد بتواند به راحتی زانوی خود را حرکت دهد، می‌توان برخی از تمرینات را برای بازیابی قدرت، حرکت و عملکرد زانوی آسیب دیده شروع کرد.
- زانوبند و ارتوز
- جراحی ترمیم پارگی رباط: در این جراحی آرتروسکوپی (کم تهاجمی) تعویض رباط با یک قطعه تاندون سالم صورت می گیرد. برای مثال، یک تاندون از کاسه زانو یا همسترینگ برداشته شده و جایگزین رباط میشود. این پیوند ممکن است از تاندون‌های خود شخص بیمار یا از فرد اهداکننده باشد.
سایر علل کمتر شایع درد پشت زانو
علاوه بر دلایل ذکر شده در بالا، عوامل دیگری نیز وجود دارد که منجر به درد پشت زانو می‌شوند. این دلایل کمتر شایع هستند و یا درد اصلی آن‌ها در محل دیگری غیر از پشت زانو احساس میشود.
- درد سیاتیک: عصب سیاتیک یکی از اصلی ترین ریشه‌های نخاعی است که از حفره میان مهره‌های پایینی کمر تا انگشتان پا امتداد می‌یابد. عموماً بیرون‌زدگی یا فتق دیسک کمر این عصب را تحت فشار قرار می‌دهد و باعث احساس درد در باسن، پشت زانو، و ساق پا میشود.
- خم شدن زانو به عقب (هایپر اکستنشن): خم شدن زانو به عقب یا هایپر اکستنشن به آسیبی گفته میشود که در آن زانو بیش از حد به عقب متمایل میشود و به ساختار زانو به خصوص در ناحیه پشتی آسیب می‌رساند که این موضوع باعث درد پشت زانو میشود.
- ترمبوز وریدی عمقی: ترومبوز (thrombosis) به موقعیتی گفته میشود که یک لخته در داخل عروق سالم تحت شرایطی خاص ایجاد شود که میتواند مانع جریان خون در عروق گردد. این عارضه یکی از دلایل احتمالی درد پشت زانو، میباشد. در واقع، ترومبوز وریدی یک لخته خون است که در یکی از وریدهای عمقی پا یافت میشود که در شرایطی میتواند منجر به حمله قلبی یا سکته شود.
عوامل خطری که افراد را در معرض دردهای پشت زانو قرار می‌دهد؟
- اضافه وزن: اضافه وزن یا چاقی حتی در حین فعالیت‌های معمولی روزانه مانند راه رفتن یا بالا و پایین رفتن از پله‌ها باعث افزایش فشار وارده بر روی مفاصل زانو میشود، این فشار با تخریب غضروف مفصل زانو، شما را در معرض افزایش خطر ابتلا به آرتروز و دیگر آسیب‌های زانو قرار می‌دهد.
- عدم انعطاف و نداشتن قدرت عضلانی: کمبود قدرت و انعطاف‌پذیری میتواند خطر آسیبدیدگی زانو را افزایش دهد. عضلات قوی به تثبیت و محافظت از مفاصل کمک می‌کنند و انعطاف‌پذیری عضلات میتواند به زانو شما کمک کند دامنه حرکت بالایی داشته باشد. شما می‌توانید انعطاف‌پذیری و قدرت عضلانی مناسب را با فعالیت‌های ورزشی اصولی به دست آورید.
- ورزش یا مشاغل خاص: برخی از ورزش‌ها فشار بیشتری بر زانوهای فرد وارد می‌کنند. اسکی، پرش‌های بسکتبال و ضربات مکرر به زانو در هنگام دویدن همگی خطر آسیبدیدگی زانو را افزایش می‌دهند. همچنین مشاغلی که در آن‌ها فشارهای زیادی روی زانوهای فرد وارد می‌آید می‌توانند خطر ابتلا را افزایش دهند، مانند کار ساخت و ساز یا کشاورزی.
- مصدومیت و آسیب دیدگی قبلی زانو: این موضوع احتمال آسیب مجدد به زانو را افزایش می‌دهد.
- تاثیر جنسیت: زنان هنگام فرود آمدن از پرش، پاهای خود را سفت‌تر می‌گیرند و همچنین به‌اندازه همتایان مرد خود در هنگام پرش خم نمی‌شوند، بنابراین خطر آسیب دیدگی زانو در زنان بیشتر است. همچنین، زنان بیشتر به عضلات چهار سر ران خود – ماهیچه‌های جلوی ران – متکی هستند که این نیز خطر آسیب دیدگی رباط ACL را در آن‌ها افزایش می‌دهد.
پیشگیری از درد پشت زانو
مهمترین نکاتی که باید برای پیشگیری از درد پشت زانو مطرح است، داشتن فعالیت کافی و حفظ وزن متناسب با قد است. گفته میشود که به‌ازای هر کیلوگرم وزن اضافه فشار وارده بر زانوها چهار برابر میشود. نکاتی که برای پیشگیری از درد پشت زانو باید رعایت کنید شامل این موارد است:
- حفظ وزن متناسب با قد: وزن اضافی فشار زیادی به مفاصل، از جمله زانوها وارد میکند. کاهش وزن میتواند به طور قابل‌توجهی خطر ابتلا به دردهای زانو و آرتروز را کاهش دهد.
- فعالیت کافی: ورزش و فعالیت منظم، موجب خونرسانی و تقویت عضلات میشود که به حمایت و محافظت از مفصل کمک میکند. در صورت وجود درد در زانو باید از ورزش‌های سنگین اجتناب کرده و فعالیت‌ها و ورزش‌های سبک مانند شنا، دوچرخه‌سواری روی سطح صاف، و پیاده‌روی را انتخاب کنید.
- عضلات پای خود را تقویت کنید: عضلات پا، به‌ویژه عضله چهار سر ران، همسترینگ و عضلات ساق پا، به جذب ضربه و کاهش فشار روی زانوها کمک می‌کنند. تمرینات تقویت‌کننده این عضلات را در برنامه خود بگنجانید، اما توجه داشته باشید که این ورزش‌ها را به‌آرامی شروع کنید و به‌تدریج شدت آن را افزایش دهید.
- تمرینات کششی انجام دهید: تمرینات کششی باعث انعطاف‌پذیری عضلات و بهبود دامنه حرکت زانو میشود که میتواند از درد پشت زانو جلوگیری کند. انجام تمرینات کششی قبل و بعد از ورزش اثربخشی آن‌ها را چندبرابر میکند. به‌طورکلی قبل از هرگونه فعالیت بدنی باید به مدت ۵ تا ۱۰ دقیقه نرمش‌های کششی انجام دهید و بدن خود را گرم کنید.
- کفش مناسب بپوشید: کفش‌های طبی با کفی مناسب برای محافظت از زانوها، به‌ویژه هنگام ورزش و فعالیت‌های پر فشار، ضروری هستند.
- به دردهای خود توجه کنید: با درد مبارزه نکنید. اگر زانوها شروع به درد کرد، فعالیت را متوقف کنید و استراحت کنید. از فعالیت‌هایی که باعث افزایش درد می‌شوند اجتناب کنید.
سوالات متداول
چطور در خانه درد پشت زانو را درمان کنم؟
معمولاً بهترین اقدام فوری در مورد آسیبدیدگی در ناحیه زانو رعایت پروتکل RICE است که شامل (REST) استراحت، (ICE) یخ، (COMPRESS) فشردهسازی، (ELEVATE) بالا نگه داشتن زانو نسبت به قلب برای رفع تورم میباشد.
آیا باید نگران درد پشت زانو باشم؟
اگر پس از مراقبتهای اولیه، درد پشت زانو ادامه دار شد یا قرمزی و التهاب را بهخصوص تنها در پشت یکی از پاها مشاهده کردید بهتر است سریعا به پزشک مراجعه کنید زیرا ممکن است نشانهای از موضوع اورژانسی مانند لخته شدن خون در پای شما باشد.
چه زمانی نباید درد زانو را نادیده گرفت؟
اگر متوجه شدید که زانوی شما میلرزد و یا احساس بیثباتی در مفصل زانویتان دارید میتواند نشاندهنده یک مشکل در رباط زانوی شما باشد، که اگر به طور معمول از زانوی خود استفاده کنید، ممکن است شرایط زانوی شما بدتر شود.
چرا پشت زانویم بدون وارد آمدن آسیب درد میکند؟
گاهی زیاد نشستن سبب درد پشت زانو میشود. اما بعضی شرایط پزشکی نیز از جمله آرتروز، نقرس و عفونت میتواند باعث زانو درد شود.
برای درد پشت زانو گرم کردن یا سرد کردن، کدام بهتر است؟
اگر زانوی شما متورم شده است، باید از کمپرس یخ استفاده کنید تا تورم کاهش یابد. پس از آن، می‌توان از گرم کردن برای کمک به بازیابی دامنه حرکتی زانو استفاده کرد. اگر از سفتی و گرفتگی مفاصل رنج می‌برید، گرم کردن میتواند به آرام شدن درد کمک کند.
چه عضلاتی در درد پشت زانو نقش دارند؟
آسیب به عضلات همسترینگ، گاستروکنمیوس و تاندون پوپلیتئوس میتواند باعث درد پشت زانو شود.
چرا پشت زانوی من با کشیده شدن درد می‌گیرد؟
پارگی‌های مینیسک و کیست بیکر می‌توانند باعث درد پشت زانو در هنگام کشیده شدن شوند.
چه حرکات کششی برای پشت زانو مفید است؟
پشت زانوی خود را روی حوله رول شده قرار دهید، حدود ۶ ثانیه پای خود را صاف نگه دارید. سپس به آرامی زانوی خود را خم کنید و کف پا را روی زمین بگذارید. ۸ تا ۱۲ بار تکرار کنید و بین تکرارها ۱۰ ثانیه استراحت کنید.
