بیماری دژنراتیو چیست؟

بیماری دژنراتیو
عناوینی که در این صفحه خواهید خواند

بیماری دژنراتیو به گروهی از اختلالات اطلاق می‌شود که در آن بافت‌ها و ساختارهای بدن به‌مرور زمان دچار تحلیل و فرسایش می‌شوند. این بیماری‌ها معمولاً تدریجی، مزمن و پیشرونده‌اند و می‌توانند مفاصل، استخوان‌ها، غضروف‌ها، ستون فقرات و حتی مغز را درگیر کنند. در واقع، بیماری دژنراتیو نتیجهٔ فرسودگی طبیعی بدن در اثر افزایش سن یا عوامل دیگر مانند آسیب‌های مکرر، التهاب مزمن یا زمینه‌های ژنتیکی است.

بیماری‌های دژنراتیو ممکن است در هر نقطه از بدن ظاهر شوند، اما شایع‌ترین آن‌ها در نواحی مهمی چون زانو، لگن، گردن، ستون فقرات، شانه، مفاصل محیطی و مغز دیده می‌شود. این بیماری‌ها نه‌تنها موجب درد و محدودیت حرکتی می‌شوند بلکه در صورت پیشرفت می‌توانند کیفیت زندگی بیمار را به‌شدت کاهش دهند.

انواع بیماری دژنراتیو

بیماری دژنراتیو طیف وسیعی از اختلالات را شامل می‌شود که بر اساس محل درگیری به چند دسته تقسیم می‌شوند:

بیماری دژنراتیو مفصل زانو

یکی از رایج‌ترین اشکال بیماری دژنراتیو، آرتروز زانو است. در این بیماری غضروف مفصلی که وظیفهٔ کاهش اصطکاک میان استخوان‌ها را دارد، به‌تدریج نازک می‌شود. این تحلیل باعث درد، خشکی، التهاب و گاهی تغییر شکل زانو می‌گردد.
افراد مسن، کسانی که اضافه‌وزن دارند یا سابقهٔ آسیب‌های ورزشی دارند، بیشتر در معرض ابتلا به بیماری دژنراتیو زانو هستند. درمان شامل کاهش وزن، فیزیوتراپی، داروهای ضدالتهاب، تزریق درون مفصل و در موارد پیشرفته، تعویض مفصل زانو است.

بیماری دژنراتیو لگن

 

مفصل لگن نیز ممکن است در اثر تحلیل تدریجی غضروف دچار درد و خشکی شود. در مراحل اولیه بیمار هنگام راه رفتن یا برخاستن از صندلی احساس درد در کشاله ران یا باسن دارد. با پیشرفت بیماری، دامنهٔ حرکتی کاهش می‌یابد و انجام فعالیت‌های روزانه دشوار می‌شود.
برای کنترل بیماری دژنراتیو لگن معمولاً از تمرینات کششی، دارو، تزریق داخل مفصل و در مراحل پیشرفته از جراحی تعویض مفصل استفاده می‌شود.

بیماری دژنراتیو گردن (اسپوندیلوز گردنی)

گردن یکی از نواحی مستعد تحلیل ساختاری است. با افزایش سن، دیسک‌های بین‌مهره‌ای آب خود را از دست می‌دهند و انعطاف‌پذیری کاهش می‌یابد. این مسئله منجر به ایجاد خارهای استخوانی، تنگی کانال نخاعی و در نهایت درد و بی‌حسی در دست‌ها یا شانه می‌شود.
درمان بیماری دژنراتیو گردن معمولاً شامل فیزیوتراپی، داروهای ضدالتهاب، تزریق اپیدورال و در موارد شدید جراحی برای رفع فشار از نخاع یا اعصاب است.

بیماری دژنراتیو ستون فقرات (لومبار)

در ناحیهٔ کمر، بیماری دژنراتیو به شکل تحلیل دیسک بین‌مهره‌ای، آرتروز مفاصل فاست و گاهی لغزش مهره (اسپوندیلولیستزیس) بروز می‌کند.
علائم شامل کمردرد مزمن، انتشار درد به پاها (سیاتیک)، گزگز یا ضعف عضلانی است. درمان محافظه‌کارانه شامل فیزیوتراپی، کنترل وزن، داروهای ضدالتهاب و تزریق در ناحیهٔ کمری است. در موارد پیشرفته، جراحی فیکساسیون یا تعویض دیسک انجام می‌شود.

بیماری دژنراتیو شانه

در شانه، تحلیل غضروف مفصل گلنوهومرال یا پارگی تدریجی تاندون‌های روتاتورکاف باعث درد و محدودیت حرکت می‌شود. درد شبانه، ناتوانی در بالا بردن دست و صدای تق‌تق مفصل از علائم شایع این بیماری است.
درمان بیماری دژنراتیو شانه شامل تمرینات تقویتی، تزریق کورتیزون، داروهای ضدالتهاب و در موارد پیشرفته جراحی ترمیم یا تعویض مفصل است.

بیماری دژنراتیو استخوان‌ها

تحلیل استخوانی یا استئوپوروز نوعی بیماری دژنراتیو استخوان است که با کاهش تراکم و استحکام استخوان‌ها همراه است. این بیماری باعث افزایش خطر شکستگی‌های فشاری در ستون فقرات، لگن و مچ دست می‌شود.
درمان شامل مصرف کلسیم، ویتامین D، داروهای ضدتحلیل استخوان، فعالیت‌های تحمل وزن و در صورت لزوم فیزیوتراپی است.

بیماری دژنراتیو مغزی (نورودژنراتیو)

در مغز، بیماری دژنراتیو به از بین رفتن تدریجی سلول‌های عصبی مربوط می‌شود. آلزایمر، پارکینسون و ALS نمونه‌هایی از این دسته هستند.
علائم بسته به نوع بیماری متفاوت‌اند اما معمولاً شامل کاهش حافظه، اختلال در تمرکز، تغییرات رفتاری یا مشکلات حرکتی می‌شوند.
در حال حاضر درمان قطعی برای بیشتر بیماری‌های دژنراتیو مغزی وجود ندارد، اما داروها و توانبخشی می‌توانند پیشرفت علائم را کند کنند و کیفیت زندگی بیمار را بهبود دهند.

بیماری دژنراتیو مغزی

علائم بیماری دژنراتیو

علائم بیماری دژنراتیو بسته به محل درگیری متفاوت‌اند، اما در اغلب موارد نشانه‌های مشترکی وجود دارد، از جمله:

  • درد تدریجی و مزمن در ناحیه درگیر
  • خشکی و سفتی مفصل به‌ویژه صبح‌ها
  • کاهش دامنهٔ حرکتی
  • صدای تق‌تق یا سایش در مفصل
  • ضعف یا بی‌حسی در اندام‌ها (در صورت درگیری ستون فقرات یا اعصاب)
  • خستگی، اختلال در تعادل یا کاهش تمرکز (در موارد مغزی)

در مراحل پیشرفته‌تر، مفصل ممکن است تغییر شکل دهد و توانایی فرد در انجام فعالیت‌های ساده مانند راه رفتن، بالا رفتن از پله یا حتی نشستن کاهش یابد.

در ادامه، علائم هر نوع بیماری دژنراتیو به‌صورت جداگانه و تفصیلی آورده شده است.

علائم بیماری دژنراتیو زانو

بیماری دژنراتیو زانو (آرتروز زانو) یکی از شایع‌ترین انواع این بیماری است. تحلیل تدریجی غضروف و تغییرات استخوانی اطراف مفصل باعث بروز علائم زیر می‌شود:

  • درد تدریجی که در هنگام راه رفتن، بالا رفتن از پله یا ایستادن طولانی تشدید می‌شود.
  • خشکی مفصل به‌ویژه در صبح یا پس از استراحت طولانی‌مدت.
  • صدای تق‌تق یا سایش (کِرِپیتاسیون) در زمان خم‌و‌راست کردن زانو.
  • تورم خفیف یا احساس گرما در ناحیهٔ مفصل.
  • کاهش دامنهٔ حرکتی و دشواری در خم یا صاف کردن کامل زانو.
  • تغییر شکل مفصل در مراحل پیشرفته (به‌صورت پای پرانتزی یا ضربدری).
  • احساس ضعف در پا و کاهش ثبات هنگام راه رفتن.

علائم بیماری دژنراتیو لگن

در بیماری دژنراتیو لگن (آرتروز مفصل هیپ)، تحلیل غضروف و افزایش اصطکاک بین استخوان ران و حفرهٔ لگن موجب علائم زیر می‌شود:

  • درد در کشاله ران، باسن یا قسمت بیرونی ران که در هنگام حرکت یا نشستن طولانی افزایش می‌یابد.
  • سفتی و خشکی مفصل هنگام برخاستن از حالت نشسته یا پس از خوابیدن.
  • لنگش یا احساس «گیر کردن مفصل» هنگام حرکت.
  • محدودیت در انجام حرکات روزمره مانند نشستن روی صندلی یا بالا رفتن از پله.
  • صدای تق‌تق هنگام چرخاندن مفصل لگن.
  • در مراحل پیشرفته، کوتاه‌تر شدن اندام درگیر به‌دلیل تغییر شکل مفصل.

علائم بیماری دژنراتیو گردن (اسپوندیلوز گردنی)

این بیماری ناشی از فرسایش دیسک‌ها و مفاصل مهره‌های گردنی است و می‌تواند هم عضلانی و هم عصبی باشد:

  • درد مزمن در ناحیهٔ گردن که ممکن است به شانه یا بازو انتشار یابد.
  • خشکی گردن، به‌ویژه هنگام بیدار شدن از خواب.
  • سرگیجه یا احساس سبکی سر در زمان چرخاندن گردن.
  • گزگز یا بی‌حسی در بازوها و انگشتان دست (در اثر فشار بر ریشه‌های عصبی).
  • ضعف عضلانی در بازوها یا دست‌ها.
  • در موارد شدید، اختلال تعادل یا ناتوانی در کنترل حرکات دقیق دست.

علائم بیماری دژنراتیو ستون فقرات (کمر و ناحیهٔ لومبار)

در بیماری دژنراتیو کمر، دیسک‌های بین‌مهره‌ای و مفاصل فاست دچار تحلیل می‌شوند که می‌تواند علائم زیر را ایجاد کند:

  • کمردرد مزمن و مبهم که با فعالیت تشدید می‌شود و در استراحت کاهش می‌یابد.
  • انتشار درد به باسن، ران یا پا (درد سیاتیکی).
  • احساس بی‌حسی، سوزن‌سوزن شدن یا گزگز در اندام‌های تحتانی.
  • ضعف عضلانی در پاها یا دشواری در ایستادن طولانی‌مدت.
  • درد شدید هنگام خم شدن، چرخیدن یا بلند کردن اجسام.
  • در موارد پیشرفته، اختلال در کنترل ادرار یا مدفوع (نشانهٔ فشار بر نخاع).

علائم بیماری دژنراتیو شانه

در این نوع، تحلیل غضروف یا پارگی تاندون‌های روتاتورکاف باعث درد و محدودیت حرکتی در شانه می‌شود:

  • درد در قسمت جلویی یا کناری شانه که به بازو گسترش می‌یابد.
  • تشدید درد در شب یا هنگام خوابیدن روی شانهٔ مبتلا.
  • کاهش دامنهٔ حرکتی و دشواری در بالا بردن یا چرخاندن دست.
  • صدای تق‌تق یا گیر کردن مفصل هنگام حرکت.
  • ضعف در بلند کردن اجسام سبک یا انجام کارهای بالای سر (مثل شانه‌کردن مو یا آویزان کردن لباس).
  • در مراحل پیشرفته، تحلیل عضلات اطراف شانه و تغییر شکل مفصل.

علائم بیماری دژنراتیو استخوان‌ها (استئوپوروزیس و تحلیل استخوانی)

تحلیل استخوانی معمولاً بدون علامت آشکار آغاز می‌شود، اما با پیشرفت بیماری علائم زیر بروز می‌کنند:

  • درد مبهم در کمر یا لگن بدون علت مشخص.
  • شکستگی‌های خودبه‌خود یا ناشی از ضربه‌های خفیف.
  • کاهش قد در اثر شکستگی‌های فشاری مهره‌ها.
  • خمیدگی پشت (قوز پشت) در مراحل پیشرفته.
  • کاهش قدرت عضلانی و بی‌ثباتی هنگام راه رفتن.
  • خستگی زودرس به‌دلیل تحمل فشار غیرطبیعی بر عضلات و استخوان‌ها.

علائم بیماری دژنراتیو مغزی (نورودژنراتیو)

در این گروه از بیماری‌ها، سلول‌های عصبی مغز به‌تدریج از بین می‌روند و علائم بسته به نوع بیماری متفاوت‌اند. شایع‌ترین نشانه‌ها عبارت‌اند از:

آلزایمر

  • کاهش تدریجی حافظه کوتاه‌مدت.
  • سردرگمی در زمان و مکان.
  • دشواری در یافتن کلمات و برقراری ارتباط.
  • تغییرات رفتاری و خلقی (افسردگی یا پرخاشگری).
  • کاهش تمرکز و تصمیم‌گیری.

پارکینسون

  • لرزش دست‌ها در حالت استراحت.
  • کندی حرکات (برادی‌کینزی).
  • سفتی عضلانی و محدودیت حرکتی.
  • عدم تعادل یا خمیدگی قامت.
  • کاهش حالات چهره و اختلال در گفتار.

ALS (اسکلروز جانبی آمیوتروفیک)

  • ضعف پیشروندهٔ عضلات دست و پا.
  • اختلال در گفتار و بلع.
  • گرفتگی یا پرش عضلات (فاسیکولاسیون).
  • در مراحل نهایی، مشکلات تنفسی.

علل بروز بیماری دژنراتیو

دلایل بروز بیماری دژنراتیو ترکیبی از عوامل طبیعی و محیطی است. مهم‌ترین عوامل شامل:

  1. افزایش سن: با افزایش سن، سلول‌ها و بافت‌ها توانایی بازسازی خود را از دست می‌دهند.
  2. ژنتیک: سابقهٔ خانوادگی در بسیاری از انواع بیماری دژنراتیو نقش مهمی دارد.
  3. چاقی: اضافه‌وزن فشار مضاعفی بر مفاصل، به‌ویژه زانو و لگن، وارد می‌کند.
  4. آسیب‌های مکرر: فعالیت‌های شغلی یا ورزشی شدید می‌تواند روند تحلیل را تسریع کند.
  5. التهاب مزمن: وجود التهاب طولانی‌مدت در بدن به‌تدریج باعث تخریب بافت‌های مفصلی می‌شود.
  6. تغذیهٔ نامناسب: کمبود ویتامین D، کلسیم و آنتی‌اکسیدان‌ها در تسریع فرآیند دژنراسیون نقش دارد.
  7. عوامل عصبی و عروقی: در بیماری‌های نورودژنراتیو، اختلال در جریان خون مغزی و تجمع پروتئین‌های غیرطبیعی سبب مرگ سلول‌های عصبی می‌شود.

در ادامه، علل بروز بیماری دژنراتیو برای هر نوع (زانو، لگن، گردن، ستون فقرات، شانه، استخوان‌ها و مغز) به‌صورت جداگانه، علمی و رسمی بیان شده است.

علل بیماری دژنراتیو زانو

بیماری دژنراتیو زانو یا آرتروز زانو معمولاً در اثر تحلیل تدریجی غضروف مفصلی و تغییرات ساختاری در استخوان‌ها ایجاد می‌شود.
مهم‌ترین علل بروز این بیماری عبارت‌اند از:

  • افزایش سن: با بالا رفتن سن، سلول‌های غضروفی توانایی بازسازی خود را از دست می‌دهند.
  • اضافه‌وزن: وزن زیاد فشار مکانیکی قابل‌توجهی بر مفصل زانو وارد می‌کند و موجب تسریع در تخریب غضروف می‌شود.
  • آسیب‌های ورزشی یا شغلی: فعالیت‌هایی که شامل دویدن، پریدن یا بلند کردن اجسام سنگین هستند، خطر فرسودگی مفصل را افزایش می‌دهند.
  • ژنتیک: سابقهٔ خانوادگی آرتروز از عوامل مهم مستعدکننده است.
  • بدشکلی‌های مفصلی (انحراف زانو): زانوی پرانتزی یا ضربدری فشار نامتقارن بر مفصل ایجاد کرده و باعث تسریع تحلیل می‌شود.
  • التهاب مزمن یا عفونت مفصل: این موارد می‌توانند روند دژنراسیون غضروف را تشدید کنند.
  • ضعف عضلات اطراف زانو: کاهش قدرت عضلات ران تعادل مفصل را مختل و فشار روی سطح مفصلی را افزایش می‌دهد.

علل بیماری دژنراتیو لگن

آرتروز یا دژنراسیون مفصل لگن نیز به دلایل مشابه زانو رخ می‌دهد اما برخی عوامل خاص در این ناحیه تأثیر بیشتری دارند:

  • فرسودگی طبیعی مفصل: در اثر افزایش سن و استفادهٔ مکرر از مفصل.
  • آسیب‌های لگنی در گذشته: شکستگی یا دررفتگی لگن می‌تواند سطح مفصل را ناهماهنگ کرده و موجب ساییدگی زودرس شود.
  • اختلالات رشد مفصل هیپ (دیسپلازی مادرزادی): در برخی افراد، شکل غیرطبیعی استخوان لگن یا سر استخوان ران باعث فشار غیرمتعادل بر غضروف می‌شود.
  • چاقی مفرط: باعث افزایش بار مکانیکی بر مفصل لگن می‌گردد.
  • شغل یا ورزش سنگین: مانند کارگران ساختمانی، وزنه‌برداران یا ورزشکاران حرفه‌ای.
  • التهاب مفصل (آرتریت روماتوئید): در صورت وجود زمینه‌های التهابی، دژنراسیون تسریع می‌شود.
  • کم‌تحرکی طولانی‌مدت: کاهش جریان خون به مفصل باعث افت تغذیهٔ بافت غضروفی می‌شود.

علل بیماری دژنراتیو گردن (اسپوندیلوز گردنی)

فرسایش مهره‌ها و دیسک‌های گردنی معمولاً حاصل ترکیب عوامل مکانیکی، سنی و ژنتیکی است.
علل مهم شامل موارد زیر است:

  • افزایش سن: عامل اصلی و طبیعی در تحلیل دیسک‌ها و کاهش ارتفاع بین مهره‌ای.
  • حرکات تکراری گردن: کار طولانی با کامپیوتر، تلفن همراه یا رانندگی مداوم.
  • وضعیت نادرست بدن: خم نگه داشتن سر به جلو (postural kyphosis) سبب فشار مزمن بر مهره‌ها می‌شود.
  • آسیب‌های ناگهانی (whiplash): در تصادفات رانندگی شایع است و باعث شروع روند دژنراسیون زودرس می‌گردد.
  • ژنتیک و زمینه خانوادگی: در برخی افراد ساختار دیسک به‌طور طبیعی شکننده‌تر است.
  • ضعف عضلات گردن: حمایت ناکافی عضلات موجب افزایش فشار بر ساختارهای استخوانی می‌شود.
  • کم‌آبی و خشکی دیسک‌ها: کاهش محتوای آب در دیسک‌های بین‌مهره‌ای انعطاف‌پذیری را از بین می‌برد.

علل بیماری دژنراتیو ستون فقرات (ناحیه کمری یا لومبار)

در این نوع، دیسک‌ها، مفاصل فاست و رباط‌های اطراف مهره‌ها به‌تدریج دچار تحلیل می‌شوند.
علل مهم عبارت‌اند از:

  • افزایش سن و فرسودگی طبیعی: دیسک‌ها خاصیت ارتجاعی خود را از دست می‌دهند و بار فشاری مستقیماً به استخوان منتقل می‌شود.
  • فعالیت‌های سنگین یا وضعیت نشستن غلط: مانند بلند کردن اجسام سنگین بدون حمایت عضلانی مناسب.
  • چاقی و اضافه‌وزن: موجب فشار مداوم بر مهره‌های کمری می‌گردد.
  • آسیب‌های مکرر: در مشاغلی مانند رانندگان، پرستاران و کارگران صنعتی رایج است.
  • اختلالات ژنتیکی بافت همبند: باعث کاهش مقاومت دیسک‌ها در برابر فشار می‌شود.
  • بی‌تحرکی طولانی‌مدت: کاهش جریان خون به عضلات و دیسک‌ها منجر به ضعف ساختاری آن‌ها می‌گردد.
  • سیگار کشیدن: با کاهش اکسیژن‌رسانی به دیسک‌ها، روند دژنراسیون را تسریع می‌کند.

علل بیماری دژنراتیو شانه

بیماری دژنراتیو شانه معمولاً نتیجهٔ تحلیل تاندون‌ها و غضروف‌های اطراف مفصل گلنوهومرال است.
دلایل اصلی شامل موارد زیر است:

  • افزایش سن: فرسودگی طبیعی بافت‌های نرم شانه و کاهش جریان خون موضعی.
  • استفادهٔ بیش از حد از مفصل: در افرادی که حرکات تکراری بالای سر انجام می‌دهند (نقاشان، ورزشکاران پرتابی، آرایشگران).
  • آسیب‌های قدیمی یا پارگی‌های جزئی تاندون: در صورت عدم درمان، باعث تحلیل پیشروندهٔ بافت‌ها می‌شود.
  • وضعیت نادرست بدن و شانه افتاده: موجب توزیع نامناسب فشار روی مفصل می‌گردد.
  • عدم تعادل عضلانی بین عضلات سینه‌ای و پشت: فشار مزمن بر روتاتورکاف ایجاد می‌کند.
  • عوامل ژنتیکی و متابولیک: برخی اختلالات بافت همبند می‌توانند مقاومت تاندون‌ها را کاهش دهند.
  • کمبود تغذیه و کم‌تحرکی: به کاهش توان بازسازی بافت‌ها منجر می‌شود.

علل بیماری دژنراتیو استخوان‌ها (استئوپوروزیس)

در این نوع از بیماری دژنراتیو، کاهش تراکم استخوانی و تضعیف ساختار میکروسکوپی استخوان رخ می‌دهد.
دلایل اصلی عبارت‌اند از:

  • افزایش سن، به‌ویژه در زنان پس از یائسگی: کاهش سطح استروژن باعث افزایش سرعت تحلیل استخوان می‌شود.
  • کمبود کلسیم و ویتامین D: تغذیهٔ ناکافی، جذب ضعیف یا عدم قرار گرفتن در معرض نور خورشید.
  • بی‌تحرکی طولانی‌مدت: فعالیت بدنی، تحریک‌کنندهٔ طبیعی تشکیل استخوان است و عدم تحرک منجر به تحلیل سریع‌تر می‌شود.
  • مصرف دخانیات و الکل: باعث اختلال در جذب مواد معدنی می‌گردد.
  • داروهای خاص: مانند کورتون‌ها، داروهای ضدتشنج و برخی داروهای هورمونی.
  • بیماری‌های زمینه‌ای: دیابت، پرکاری تیروئید و بیماری‌های کلیوی از عوامل تسریع‌کننده هستند.
  • ژنتیک: تراکم استخوانی در سطح پایه تا حد زیادی ارثی است.

علل بیماری دژنراتیو مغزی (نورودژنراتیو)

در بیماری‌های نورودژنراتیو مانند آلزایمر، پارکینسون و ALS، سلول‌های عصبی مغز یا نخاع به‌تدریج تخریب می‌شوند.
علل دقیق هنوز به‌طور کامل شناخته نشده، اما عوامل زیر نقش قابل‌توجهی دارند:

  • پیری و استرس اکسیداتیو: تجمع رادیکال‌های آزاد باعث تخریب سلولی می‌شود.
  • تجمع پروتئین‌های غیرطبیعی: مانند بتا آمیلوئید در آلزایمر یا آلفا سینوکلئین در پارکینسون.
  • عوامل ژنتیکی: وجود جهش‌های خاص در ژن‌های مسئول عملکرد نورونی.
  • عوامل محیطی: تماس طولانی با سموم، فلزات سنگین یا آفت‌کش‌ها.
  • التهاب مزمن در سیستم عصبی: التهاب طولانی‌مدت موجب مرگ تدریجی نورون‌ها می‌شود.
  • ضربات مکرر به سر (traumatic brain injury): در ورزشکاران رزمی و فوتبالیست‌ها شایع است.
  • اختلالات عروقی: کاهش جریان خون مغزی و اکسیژن‌رسانی ناکافی.

روش‌های تشخیص بیماری دژنراتیو

تشخیص بیماری دژنراتیو بر پایهٔ ترکیب بررسی بالینی، تصویربرداری و آزمایش‌های تکمیلی است. پزشک ابتدا شرح‌حال دقیق بیمار، علائم، سوابق خانوادگی و سبک زندگی او را ارزیابی می‌کند. سپس از روش‌های زیر استفاده می‌شود:

  • رادیوگرافی ساده (X-ray): برای مشاهدهٔ کاهش فضای مفصلی یا تشکیل استخوان‌های اضافی.
  • MRI: برای بررسی آسیب غضروف، دیسک بین‌مهره‌ای و بافت نرم.
  • CT scan: برای ارزیابی جزئیات استخوانی و مفصلی.
  • تست تراکم استخوان (DEXA): برای تشخیص استئوپوروز.
  • ارزیابی‌های عصبی: در موارد بیماری دژنراتیو مغزی یا نخاعی جهت بررسی عملکرد شناختی یا حرکتی.

تشخیص دقیق، گام نخست در انتخاب روش درمان مؤثر است و باید تحت نظر متخصص ارتوپدی، نورولوژی یا فیزیوتراپی انجام شود.

درمان بیماری دژنراتیو

درمان بیماری دژنراتیو معمولاً ترکیبی از روش‌های محافظه‌کارانه و در صورت لزوم جراحی است. هدف درمان کاهش درد، حفظ عملکرد و جلوگیری از پیشرفت بیماری است.

درمان‌های غیرجراحی

  • دارودرمانی: داروهای ضدالتهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) و مسکن‌ها برای کاهش درد و التهاب استفاده می‌شوند.
  • فیزیوتراپی: تمرینات تخصصی برای تقویت عضلات اطراف مفصل و بهبود دامنهٔ حرکتی.
  • تزریق داخل مفصل: تزریق کورتون یا ژل هیالورونیک برای کاهش التهاب و بهبود لغزندگی مفصل.
  • اصلاح سبک زندگی: کاهش وزن، تغذیهٔ سالم، فعالیت منظم و پرهیز از حرکات سنگین.
  • درمان‌های نوین: استفاده از PRP (پلاسمای غنی از پلاکت) و سلول‌های بنیادی در مراحل ابتدایی بیماری.

درمان‌های جراحی

در موارد پیشرفته که تخریب شدید مفصل یا فشار عصبی وجود دارد، از جراحی استفاده می‌شود:

  • آرتروپلاستی (تعویض مفصل): در زانو یا لگن.
  • فیوژن یا تثبیت مهره‌ها: در ستون فقرات.
  • ترمیم تاندون یا تعویض مفصل شانه: در موارد تحلیل شدید شانه.

پیشگیری از بیماری دژنراتیو

پیشگیری از بیماری دژنراتیو با اصلاح سبک زندگی و مراقبت‌های مستمر ممکن است.

  • حفظ وزن مناسب
  • فعالیت بدنی منظم (شنا، پیاده‌روی، حرکات کششی)
  • رژیم غذایی غنی از کلسیم، پروتئین و ویتامین D
  • اجتناب از نشستن یا ایستادن طولانی‌مدت
  • کنترل بیماری‌های زمینه‌ای مانند دیابت و فشار خون
  • معاینات دوره‌ای برای تشخیص زودهنگام

جمع‌بندی

بیماری دژنراتیو مجموعه‌ای از اختلالات تحلیل‌برنده است که در اثر افزایش سن، عوامل ژنتیکی و سبک زندگی نامناسب ایجاد می‌شود. این بیماری‌ها می‌توانند مفاصل، ستون فقرات، استخوان‌ها یا مغز را تحت تأثیر قرار دهند و در صورت عدم درمان، منجر به درد مزمن و ناتوانی شوند. تشخیص زودهنگام، تغییر سبک زندگی و استفاده از روش‌های درمانی مناسب نقش مهمی در کنترل روند بیماری دارد.

بیماری دژنراتیو اگرچه قابل بازگشت کامل نیست، اما با آگاهی، مراقبت و درمان مستمر می‌توان روند آن را کند کرد و کیفیت زندگی بیماران را بهبود بخشید.

ارسال یک دیدگاه

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دسته بندی ها
Picture of دکتر گلستان نژاد

دکتر گلستان نژاد

متخصص ارتوپد و تروماتولوژی، جراح استخوان و مفاصل ارتوپد و آسیب های شدید اندام ها
این مطلب توسط دکتر گلستان نژاد تایید شده است.

بیشتر بدانید...
دسته بندی ها
مقالات مرتبط