داشتن قد بلند همواره یکی از ویژگی‌هایی بوده که بسیاری از افراد به دنبال آن هستند. برای برخی، قد کوتاه می‌تواند منجر به کاهش اعتماد به نفس و محدودیت‌های اجتماعی شود. یکی از روش‌های پزشکی که برای حل این مسئله مورد استفاده قرار می‌گیرد، جراحی افزایش قد است. این روش که با نام علمی جراحی کشش استخوانی یا روش ایلزاروف نیز شناخته می‌شود، امکان افزایش طول استخوان‌های پا را فراهم می‌کند. در این مقاله، به بررسی کامل این جراحی، نحوه انجام آن، میزان افزایش قد، عوارض، مدت زمان بهبودی، مراقبت‌های پس از عمل و هزینه‌های آن می‌پردازیم.
جراحی افزایش قد چگونه انجام می‌شود؟
جراحی افزایش قد یک روش پزشکی است که به کمک تکنیک‌های خاصی، طول استخوان‌های پا را افزایش می‌دهد. این عمل معمولاً بر روی استخوان‌های ران یا ساق انجام می‌شود. فرآیند جراحی شامل مراحل زیر است:
- برش استخوان (استئوتومی): پزشک جراح ابتدا استخوان ران (فمور) یا ساق (تیبیا) را در نقطه‌ای مشخص برش می‌دهد. این برش کنترل‌شده به گونه‌ای انجام می‌شود که استخوان قابلیت رشد و بازسازی داشته باشد.
- قرار دادن دستگاه کششی (اکسترنال فیکساتور یا میله داخلی):
- در روش ایلزاروف، یک دستگاه خارجی (اکسترنال فیکساتور) با استفاده از پین‌ها و سیم‌های فلزی به استخوان متصل می‌شود.
- در روش نایل (Precice Intramedullary Nail)، یک میله قابل کنترل از داخل استخوان وارد می‌شود که با ریموت کنترل رشد استخوان را تنظیم می‌کند.
- فرآیند کشش استخوان (Distraction Osteogenesis):
- بعد از جراحی، معمولاً ۵ تا ۷ روز استراحت به بیمار داده می‌شود تا بدن شروع به تولید بافت استخوانی جدید کند.
- سپس، بیمار روزانه ۰.۷۵ تا ۱ میلی‌متر فاصله بین استخوان‌های بریده‌شده را افزایش می‌دهد. این کار به کمک پیچ‌های تنظیم‌شونده در دستگاه اکسترنال یا سیستم مغناطیسی در روش نایل انجام می‌شود.
- این مرحله ممکن است ۳ تا ۴ ماه طول بکشد و بستگی به میزان افزایش قد مورد نظر دارد.
- فرآیند تحکیم استخوان:
- پس از رسیدن به طول دلخواه، استخوان جدید باید تقویت شود. این مرحله ۳ تا ۶ ماه طول می‌کشد.
- در این مدت، بدن استخوان جدید را با مواد معدنی تقویت می‌کند و بیمار باید از فیزیوتراپی برای بهبود عملکرد عضلات و مفاصل استفاده کند.
- حذف دستگاه و بهبودی کامل:
- در روش ایلزاروف، پس از تقویت استخوان، دستگاه خارجی برداشته می‌شود.
- در روش نایل داخلی، میله قابل کنترل داخل استخوان باقی می‌ماند و در صورت نیاز، بعد از مدتی برداشته می‌شود.
در جراحی افزایش قد به چه میزان قد افزایش پیدا می‌کند؟
میزان افزایش قد در این جراحی بسته به چندین عامل، از جمله روش مورد استفاده، شرایط جسمانی بیمار، سن، و میزان تحمل بدن در طول فرآیند کشش استخوان متفاوت است. به طور کلی:
- افزایش قد در یک دوره جراحی:
- معمولاً بین ۵ تا ۸ سانتی‌متر در یک نوبت جراحی امکان‌پذیر است. این مقدار بستگی به میزان رشد استخوان و توانایی بیمار در تحمل کشش روزانه دارد.
- افزایش قد در دو دوره جراحی:
- برخی از بیماران که به افزایش قد بیشتری نیاز دارند، ممکن است پس از تکمیل دوره اول و طی کردن فرآیند بهبودی، یک جراحی دوم را انجام دهند. در این حالت، امکان افزایش قد تا ۱۲ تا ۱۵ سانتی‌متر وجود دارد.
- در این روش، ابتدا یکی از استخوان‌ها (ران یا ساق) افزایش طول داده می‌شود و پس از بهبودی کامل، روی استخوان دیگر همین فرآیند تکرار می‌شود.
- افزایش قد در هر استخوان:
- افزایش قد در استخوان ران معمولاً حدود ۶ تا ۸ سانتی‌متر است.
- افزایش قد در استخوان ساق معمولاً ۵ تا ۷ سانتی‌متر امکان‌پذیر است.
- در صورتی که هر دو استخوان (ران و ساق) تحت جراحی قرار گیرند، امکان دستیابی به افزایش قد بیشتر وجود دارد.
- عوامل مؤثر در میزان افزایش قد:
- وضعیت استخوان‌ها و بافت نرم: هر فرد ظرفیت مشخصی برای کشش استخوان و کشیدگی بافت نرم (عضلات، عروق و اعصاب) دارد.
- سن بیمار: افراد جوان‌تر معمولاً بازسازی استخوانی بهتری دارند و می‌توانند افزایش قد بیشتری را تجربه کنند.
- رژیم غذایی و مکمل‌ها: دریافت مواد مغذی مناسب، از جمله کلسیم، ویتامین D و پروتئین‌ها، به رشد بهتر استخوان کمک می‌کند.
- توانبخشی و فیزیوتراپی: برنامه‌های فیزیوتراپی مناسب می‌توانند میزان انعطاف‌پذیری و عملکرد عضلات را بهبود ببخشند و روند افزایش قد را تسهیل کنند.
به طور کلی، افزایش قد از طریق جراحی نیازمند مدت‌زمان طولانی و رعایت دقیق مراقبت‌های پس از عمل است. بیمارانی که قصد انجام این جراحی را دارند، باید با پزشک متخصص مشورت کرده و انتظارات واقع‌بینانه‌ای از میزان افزایش قد خود داشته باشند.
عوارض جراحی افزایش قد
- عدم جوش خوردن کامل استخوان (Nonunion): در برخی بیماران، استخوان‌ها ممکن است به درستی جوش نخورند که نیاز به مداخلات پزشکی بیشتری دارد.
- ضعف و تحلیل عضلانی: به دلیل کاهش فعالیت حرکتی در طول دوره بهبودی، ممکن است بیمار دچار ضعف عضلانی شود که نیازمند فیزیوتراپی گسترده است.
- اختلالات عصبی: فشار زیاد بر اعصاب ممکن است منجر به بی‌حسی، گزگز یا درد مزمن شود.
- اختلال در عملکرد مفاصل: به دلیل کشیدگی طولانی‌مدت استخوان و عضلات، احتمال دارد که برخی از بیماران در حرکت مفاصل دچار مشکل شوند.
- نامتقارن شدن پاها: اگر میزان کشش استخوان به درستی تنظیم نشود، ممکن است یک پا بلندتر از دیگری شود که می‌تواند باعث مشکلات حرکتی شود.
- آسیب‌های روانی: فرآیند طولانی، محدودیت‌های حرکتی و درد می‌تواند باعث افسردگی و اضطراب در بیماران شود
جراحی افزایش قد چقدر طول می‌کشد؟
فرآیند جراحی و بهبودی شامل چندین مرحله است:
- مرحله جراحی: خود عمل جراحی معمولاً ۲ تا ۳ ساعت طول می‌کشد.
- مرحله کشش استخوان: این مرحله معمولاً ۳ تا ۴ ماه زمان می‌برد، زیرا روزانه ۰.۷۵ تا ۱ میلی‌متر استخوان جدید رشد می‌کند.
- مرحله تحکیم استخوان: پس از رسیدن به قد مورد نظر، حدود ۳ تا ۶ ماه طول می‌کشد تا استخوان جدید محکم شود.
- دوره توانبخشی: بیمار باید چند ماه فیزیوتراپی انجام دهد تا قدرت عضلات و دامنه حرکتی مفاصل خود را بازیابد. در مجموع، از شروع جراحی تا بهبودی کامل، حدود ۹ تا ۱۲ ماه زمان لازم است.
مراقبت‌های بعد از جراحی افزایش قد
برای موفقیت‌آمیز بودن جراحی افزایش قد، رعایت برخی نکات ضروری است:
- مصرف داروهای تجویز شده: پزشک معمولاً داروهای ضد درد و آنتی‌بیوتیک تجویز می‌کند که باید به طور منظم مصرف شوند.
- فیزیوتراپی و ورزش: تمرینات خاصی برای جلوگیری از سفتی مفاصل و حفظ قدرت عضلانی باید انجام شود.
- مراقبت از زخم‌ها: محل ورود پین‌های دستگاه خارجی باید به دقت تمیز شود تا از عفونت جلوگیری شود.
- تغذیه مناسب: مصرف غذاهای سرشار از کلسیم، ویتامین D و پروتئین به تقویت استخوان‌ها کمک می‌کند.
- کنترل منظم پزشکی: بیمار باید به طور مرتب به پزشک مراجعه کند تا وضعیت رشد استخوان بررسی شود.
هزینه جراحی افزایش قد
هزینه جراحی افزایش قد به عوامل متعددی بستگی دارد، از جمله:
- کشور و شهر محل جراحی: هزینه این عمل در کشورهای مختلف تفاوت زیادی دارد. در کشورهای پیشرفته معمولاً این جراحی هزینه بیشتری دارد.
- تجربه جراح: پزشکان با تجربه بالا معمولاً هزینه بیشتری دریافت می‌کنند.
- نوع دستگاه مورد استفاده: دستگاه‌های مدرن‌تر ممکن است هزینه بالاتری داشته باشند.
- مراقبت‌های پس از عمل: هزینه‌های فیزیوتراپی، جلسات مشاوره و داروهای پس از جراحی نیز باید در نظر گرفته شوند. به طور کلی، هزینه این جراحی می‌تواند بین ۲۰۰۰۰ تا ۱۰۰۰۰۰ دلار متغیر باشد.
نتیجه‌گیری
جراحی افزایش قد یک روش موثر برای افرادی است که از کوتاهی قد خود ناراضی هستند. اگرچه این روش امکان افزایش قد تا ۱۵ سانتی‌متر را فراهم می‌کند، اما نیازمند صبر، مراقبت‌های ویژه و توانبخشی طولانی‌مدت است. همچنین، عوارض و هزینه بالای این جراحی باید به دقت مورد بررسی قرار گیرد. بنابراین، افرادی که قصد انجام این عمل را دارند، باید با پزشک متخصص مشورت کرده و اطلاعات کافی درباره مزایا، معایب و روند بهبودی آن کسب کنند.
